Türkiye’de örgütlü mücadelenin en büyük kazanımlarından emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi 3 Mart itibariyle yürürlüğe girdi.
İktidarın başta mesafeli durduğu EYT düzenlemesinin 5 milyon kişiyi etkilediği belirtiliyor. Ayrıca düzenlenmeden yararlanarak 2023’te emekli olabilecek kişilerin sayısı da 2 milyonun üstünde.
EYT nedir, ‘EYT mağduru’ kime denir?
Türkiye’de 8 Eylül 1999 tarihine kadar emekli olmak için kadınlarda 20 yıl, erkeklerdeyse 25 yıl sigortalılık süresi yeterliydi. Erkeklerde buna ilave olarak 5 bin gün prim şartı vardı. Yani 18 yaşında çalışmaya başlayan bir kadın 38’de, 18’de çalışmaya başlayan bir erkek de 43 yaşında emekli olabiliyordu.
1999’da yürürlüğe giren kanunla kadınlarda emeklilik yaşı 58’e, erkeklerdeyse 60’a çıkarıldı. İşte bu yüzden, gerekli olan gün sayısını tamamlamasına rağmen yaş sınırına takılanlara ‘EYT’li’ veya ‘EYT mağduru’ dendi.
EYT düzenlemesinden kimler yararlanabilir?
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na eklenen geçici maddeye göre 8 Eylül 1999 ve öncesinde işe girenler düzenlemeden yararlanacak. Herhangi bir yaş sınırının yer almadığı düzenlemede, prim günü ve sigortalılık süresi şartlarını taşıyanların aylık alabileceği belirtildi.
EYT başvuruları başladı mı?
Düzenlemenin Resmi Gazete’de yayımlanıp yürürlüğe girmesiyle EYT başvuruları başladı.
EYT başvurusu nasıl yapılır?
Öncelikle prim günü ve sigortalılık süresi şartlarının yerine getirildiğinden emin olmak gerekiyor. Bunun için illa SGK merkezlerine gitmek gerekmiyor. E-devlet üzerinden bu sorgulamayı yapmak mümkün.
Prim gün sayısını doldurmamış olanlar, askerlik ve doğum borçlanması gibi seçeneklerle geriye dönük ödeme yaparak eksik günlerini tamamlayabilir.
EYT’den yararlanmak isteyenlerin işyerinden çıkışının yapılması gerekiyor. Bunun için de işverenin çıkış belgesini SGK’ya iletmesi lazım.
EYT başvuruları e-devlet üzerinden yapılıyor.
Başvuru ekranında ‘Tahsis Talep Türü’nde ‘Yaşlılık Aylığı’ seçilir. ‘Sigortalı Türü’ seçimi Bağkur için 4B, SSK için 4A olarak yapılır. Başvur butonuna basılır.
Bu aşama geçildikten sonra, maaşın alınacağı banka şubesi ve iletişim bilgileri girilerek başvuru tamamlanır.
EYT’li ilk maaşı ne zaman alacak?
Martta EYT başvurusunu tamamlayanlar nisandan itibaren maaş almaya hak kazanacak.
EYT’li kıdem tazminatı alabilir mi?
EYT’liler işlemler tamamlandıktan sonra kıdem tazminatı alabilecek. Kıdem tazminatı işveren tarafından ödenecek. Kıdem tazminatı her yıl için bir aylık brüt ücret üzerinden hesaplanıyor.
EYT’li ne kadar maaş alacak?
Maaş hesaplamalarında toplam prim gün sayısı ve ödenen prim miktarı baz alınıyor. 2023 itibariyle en düşük emekli maaşı 5 bin 500 TL olarak belirlendi.