Basit bir mantık sorusuyla başlayalım: “Enflasyonu düşürebilmenin olmazsa olmaz şartı nedir?”
Yok yok, aklınıza hemen ekonominin gerektirdiği klasik bir takım önlemler gelmesin!
Sorunun yanıtı çok basit:
“Enflasyonu düşürebilmenin olmazsa olmaz şartı, önce yükseltmektir.”
Bizim yaptığımız gibi…
Önce enflasyonu azdıracak politikalarla oranı yukarı çek; ama bu politikalar Türkiye düşmanlarının, dış güçlerin işi olsun(!), sonra yüksek oranlar devreden çıkıp görece düşük oranlar hesaba girince yıllık oran gerilesin.
Bu gerileme ne yeni bir ekonomik modele geçişin, ne herhangi bir önlemin sonucu; yalnızca kötü ya da yüksek oranlar hesaptan çıktı, yerine iyi ya da düşük oranlar girdi, o kadar.
Yani baz etkisi çok yaşasın!
Enflasyon denildi mi, son bir yıldaki fiyat artışını anlıyoruz. Yıllık enflasyon da iki türlü ölçülür ama genel kabul gören hesaplama şekli herhangi bir aydaki endeksi bir önceki yılın aynı ayıyla kıyaslamak biçiminde olan.
Son on iki aydaki ortalama endeksin, önceki on iki ayın ortalamasına kıyaslanmasıyla bulunun yıllık ortalama artış çok daha sağlıklı ve doğru bir ölçme yöntemi ama bu pek tercih edilmiyor.
İşte baz etkisi de aydan aya olan hesaplamada kendini gösteriyor.