GÜLBEN ÇAPAN
[email protected]
@istanbulartsnob
Başta online bir platform olarak sanatçı Huo Rf ve Spot Projects Direktörü Melek Gençer tarafından kurulan border_less, border_less ARTBOOK DAYS etkinliği ile sanat yayınlarını senede bir kez aynı çatı altında buluşturarak satışa sunuyor. Sanat yayını çıkartmak isteyen bir sanatçıya da her yıl fon sağlanıyor.
border_less ARTBOOK DAYS bu yıl 7-9 Mayıs tarihleri arasında üçüncü edisyonunu Bilsart’da düzenleyecek.
Gençer, border_less’in hikayesini şöyle aktarıyor: “Huo Rf ile 2015’te tanıştık. Birlikte çalıştık, sergi gezdik, sanatçı arkadaşlarımızın atölyelerini ziyaret ettik, sanat profesyonellerinin sohbetlerini dinledik. İkimiz de farklı kollardan bu alanda faaliyet gösterdik, ürettik ve çalıştık. Fikrine, emeğine güvendiğimiz birçok ilişki-iletişim kurduk ve ilgi duyduğumuz düşünceleri, sesleri duymak, bir çatı altında herhangi bir sınırı olmadan bir araya getirmek istedik. Sohbetlerimizde tohumlarını ektiğimiz border_less’ı 2018 yılında online bir platform olarak kurduk. İngilizce – Türkçe yayın yapıyoruz, kimi zaman sanatçının ya da serginin var olduğu coğrafyanın dili de üçüncü bir dil olarak eşlik edebiliyor, yazarın veya sanatçının isteğiyle.”
Gençer, Türkiye sanat ortamının büyük bir eksiği olarak kabul görülen sanat yayıncılığı açığını da bir nebze gidermek amacıyla başlanan projenin nasıl geliştiğini şu sözlerle anlatıyor: “Kitap üretmek ciddi bir bütçeyi beraberinde getiriyor, kitabın parçası olan profesyonellerin (fikir sahibi, çevirmen, tasarımcı, yayıncı, tashihçi) emeği ve zamanı, üretimin baskı ücreti, nakliyesi, depolaması gibi… Bir de yükselen dövizle yayınların satış gelirleri neredeyse sadece baskı masraflarını karşılar ölçüde oluyor. Yani yayın planladığınızda zaman-emek-bütçe eşiklerinde denge pek kolay kurulmuyor. Zor bir iş. Huo Rf sergilerine eşlik eden, sergisinin çatısında ortaklıklar kurduğu kişileri davet ederek yayınlar çıkarması sanatsal pratiğine dahil olan bir süreçte işliyor. Birçok yayın hazırlığına yakından hakim oldum ve destekledim, beraber çalıştık. Yine birlikte düşünerek yayın çıkarmaya dair aynı zorlukları yaşayan başka sanatçıların süreçlerine nasıl katkı sağlayabiliriz sorusu üzerinde durmaya başladık.
Kitap fonu fikri border_less ARTBOOK DAYS ile paralel ilerledi. İmece usulü arkadaşlarımızdan, sanat profesyonellerinden fikirlerini alarak fon aradık. Nadir olan, arayınca kolay bulunmayan, güven ilişkisi sayesinde belli bir oranda destek bulabildik. İlk kitap fonunu 2018 yılında deneyimlerine güvendiğimiz bir jüri ekibiyle çalışarak, onların kararıyla iki proje arasında eşit paylaştırarak verdik.”
Bir sanat yayınının baskı bütçesi ortalama ne kadar diye sorduğumdaysa, “Fon bütçesi bulabildiğimiz desteğe göre değişiyor. 2 bin 500 liraya da bir kitap üretilebilir veya belki daha az bütçeyle, bu rakam 100.000 liranın üstüne de çıkabilir çıkabilir. Fikir sahibinin, planladığı ve anlatmak istediği kurguya-yapıya göre değişir” diyor.
border_less, her sene düzenlenen ARTBOOK DAYS edisyonu öncesi yaptığı açık çağrı ile daha önce kapsamlı bir kitabı basılmamış ve üretim aşamasında olan bir sanatçının kitabı için fon sağlıyor. Farklı sanat profesyonellerinden oluşan kitap fonu jürisinin başvurular arasından değerlendirip seçeceği kitap projesi, mayıs ayında border_less sosyal medya hesaplarından duyurulacak. 2021 yılının kitap fonu jürisinde küratör ve yazar Kari Conte, küratör ve sanat tarihçi Duygu Demir, sanat danışmanı ve koleksiyoneri Selen Sarıoğlu Süloş yer alıyor.
border_less kitap fonu 2020 yılında Gamze Büyükkuşoğlu, Avi Lubin, Ali Taptık, Mari Spirito, John Tain ve Hrag Vartanian’dan oluşan jüri ve border_less ekibinin kararıyla Esra Oskay’ın ‘Ayvazovski ve Diğerleri: Resmi Makam Odalarının Resimli Bir İncelemesi‘ projesine verildi.
Esra Oskay’ın Ka Fotoğraf Geliştirme Atölyesi tarafından tasarlanan kitabının lansmanı border_less ARTBOOK DAYS 2021’de yapılacak.
Gençer, özel sermayeden destek alan bu projenin devlet tarafından desteklenmediğini şöyle anlatıyor: “Asya Nakliyat 2020 yılı itibariyle ciddi bir ihtiyacımız olan nakliye ve depolama konusunda bize destek sağlıyor. Art Unlimited border_less ARTBOOK DAYS’in ilk edisyonundan bu yana basın sponsorumuz olarak bizi destekliyor. Ofset Yapımevi değerli deneyimleriyle 2020-2021 yıllarında destekçilerimiz arasında. Ayrıca 2020 yılı itibariyle sevgili Studio Mada (Architecture & Design) ile birlikte çalışmaya başladık, border_less ARTBOOK DAYS’in kurulumu ve sergileme yöntemleri konusunda destek sağlıyorlar.”
border_less ve border_less ARTBOOK DAYS’in danışma kurulunda Merve Akar Akgün, avukat Selim Bilen ve Mari Spirito bulunuyor.
6 Şubat’ta siteleri üzerinden bu yılki başvuruların başladığını hatırlatan Gençer, geçen yıl sürecin pandemiden etkilendiğini anlatıyor: “border_less ARTBOOK DAYS 2020 edisyonu için başlattığımız başvuru sürecinde yoğun bir katılımcı ilgisiyle karşılaştık. Fakat pandemi sebebiyle planladığımız ölçekte bir etkinlik düzenleyemedik. Bu sebeple 16-18 Ekim tarihlerinde Dirimart’ın ev sahipliğinde ortam ve sağlık koşullarına uygun şekilde sadece sanatçılar ve inisiyatiflerin-derneklerin katıldığı bir POP-UP etkinlik yaptık.”
19 Nisan’a kadar devam edecek fon başvurusunun detaylarına ve katılım koşullarına border_less web sitesinden ulaşabilirsiniz.
Sanatçılar ve kurumların katılım bedeli hariç, ARTBOOK DAYS etkinliklerindeki satışlardan hiçbir ücret talep etmeyen bu oluşum için Gençer’in sözlerini şöyle sürdürüyor: “Şu ana kadar gerçekleştirdiğimiz iki etkinlikte de katılımcıların büyük çoğunluğundan satış konusunda olumlu geri dönüşler aldık. Henüz yolun başında bir oluşum olarak bu konudaki inancımız ve isteğimiz çok güçlü, doğru adımlar atarak sürdürülebilir ve her sene güçlenen bir düzen kurmak istiyoruz.”
