BERNA KAYTAZ
@bernakaytaz
“İşin gerçeğini bilmek istersen, yapabileceğin en iyi şey müzik dinlemek. Dünyanın gidişatındaki büyük değişiklikler genellikle sanat ve müzik vasıtasıyla gerçekleşir. Dünyayı müzik değiştirecek…” Jimi Hendrix.
Jimi Hendrix’in dediği gibi müzik ve sanat, barış kültürünü inşa etmenin en etkili ve kalıcı yolunu gösterir. Dünyada barışı haykıran şarkılar bir arada yaşamanın güzelliğini hatırlatıyor. Şimdi, barış getiren şarkıları yüksek sesle dinleme zamanı.
John Lennon ‘Imagine’
‘Imagine’, sadece bir şarkı değil. Barış denince akla gelen bir sembol artık. Savaş karşıtı John Lennon ‘Imagine’ şarkısını sanatçı eşi Yoko Ono ile birlikte yerleştikleri İngiltere kırsalındaki Tittenhurst Park malikanesinde yazıp, kaydetti. Tittenhurst’a taşındıklarında The Beatles resmi olarak dağılmamıştı ama araları açıktı ve bir daha asla birlikte kayıt yapmayacaklardı.
John Lennon, eşi Yoko Ono’nun 1964 tarihli Grapefruit kitabında yer alan birkaç şiirden esinlenerek şarkının sözlerini yazdı. Lennon daha sonra şarkının “Bir Lennon/Ono şarkısı” olarak anılması gerektiğini açıkladı. Lennon “Sözlerin çoğu Yoko’dan geldi, ancak o günlerde biraz daha bencil, biraz daha maçoydum ve onun katkısını bir şekilde ihmal ettim” şeklindeki açıklamasıyla hem romantik hem de sanatsal birlikteliklerinin bu şarkının doğmasına vesile olduğunun bilinmesini istiyordu.
İnsan hakları aktivisti ve yazar Dick Gregory de arkadaşı John Lennon’a bir Hıristiyan dua kitabı hediye ederek şarkının ana konseptinin oluşmasına ilham verdi. Dick Gregory daha sonra ‘Imagine’ şarkısı için “Bu, olumlu dua kavramıdır” demiştir.
Şarkı 1971’in Mayıs ayında John Lennon; George Harrison, bas gitarist Klaus Voormann, piyanist Nicky Hopkins ve davulcular Alan White ve Jim Keltner da dahil olmak üzere birçok müzisyen arkadaşını kayıt için Tittenhurst’e çağırdı. Kayıtlar, Lennon’ın kısa süre önce inşa ettirdiği Ascot Sound Studios adını verdiği stüdyoda yapıldı. Phil Spector kayıtların yolunda gitmesini sağlıyordu ve Lennon da müzikal detaylar konusunda çok titizdi. Sözleri ön plana çıkarmak için çok basit bir düzenleme tasarlayan Lennon, piyanoyu da çalıyordu.
‘Imagine’ şarkısında Lennon, kendi ütopyasının hayal edilmesini istiyordu. Orada ülke yoktur, din yoktur, mülk yoktur ve uğruna öldürecek ya da ölecek herhangi bir şey yoktur. Lennon’ın ütopik dünyasında sadece barış içinde yaşayan ve tüm dünyayı paylaşan insanlar vardır.
“…Bana hayalperest diyebilirsin
Ama yalnız değilim
Umarım bir gün sen de bize katılırsın
Ve dünya bir bütün olur…”
Cat Stevens / Yusuf Islam ‘Peace Train’
Cat Stevens yunan melodilerinden ilhamla bestelediği ‘Peace Train’ şarkısına, Amerika’daki ayrımcılığın ve şiddetin arttığı ortamın havasını değiştirmek için barışçıl sözler yazdı. Cat Stevens şarkısında, herkesin barış içinde yaşadığı bir dünya hayal ediyor ve Barış Treni’nin gelip onu evine götürmesini istiyordu. İnsanları da trende kendisine katılmaya ve birbirlerinden nefret etmeyi bırakıp birlikte mutluluk içinde yaşamaya teşvik ediyordu. Cat Stevens, 1971 yılında yazdığı şarkıyla ilgili “Benim barış marşımdı” diyor. Bu şarkı, protestocular tarafından barış mesajını yaymak için sıklıkla kullanılan bir hippi marşı haline geldi. Birçok protest şarkının aksine, bu şarkıda politik bir eğilim yoktur. Stevens, gelecek güzel günleri hayal ederek yazdığı umuttan ve barıştan bahseden ‘Peace Train’ şarkısını her konserin sonunda seslendirerek herkesi bu trene binmeye davet eder.
Bob Dylan ‘Blowin’ In The Wind’
Bob Dylan şarkılarında; savaşların anlamsızlığından, Tanrı’dan, adaletsizlikten, aşktan, özgürlükten bahsederek kalplerimize ve zihinlerimize seslenir.
Bob Dylan bu şarkıyı bir öğleden sonra yaklaşık 10 dakikada yazdığını iddia etmiştir. Dylan akşam Greenwich Village’daki Gerde’s Folk City adlı gece kulübünde şarkıyı çalmadan önce “Bu protest bir şarkı ya da onun gibi bir şey değil, çünkü ben protest şarkılar yazmıyorum” dese de şimdiye kadar yazılmış en etkili protest şarkılarından biri olarak müzik tarihine geçmiştir. Bu ilk performans sırasında Dylan kendi el yazısının bir kısmını okuyamadığı için bazı sözleri uydurmak zorunda kalmıştır.
9 Temmuz 1962’de Dylan stüdyoya girerek onu bir yıldız yapacak olan şarkıyı kayıt eder. Dylan daha sonra ‘sadece başka bir şarkı’ olarak adlandıracağı bu şarkı, sivil haklar hareketinin gayri resmi marşına dönüşür.
Bob Dylan’ın ‘Blowin’ in the Wind’ şarkısı bugüne kadar kaydedilmiş en güçlü barış çağrılarından biri olmaya devam etmektedir.
Dokunaklı ve edebi sözlerinin yanında ruhani bir boyutu da vardır şarkının. Muğlak doğası şarkının etkisini arttırır. ‘Blowin’ In the Wind’, zamanın çağırdığı bir barış şarkısıdır.
“Evet, ve top gülleleri kaç kez atılmalı
Sonsuza dek yasaklanmalarından önce
Cevap dostum rüzgarda esiyor.”
Patti Smith ‘People Have The Power’
1988 yılında yayımlanan Dream of Life, Patti Smith Group’un dağılmasından sonraki ilk Patti Smith albümüdür ve kocası Fred ‘Sonic’ Smith ile birlikte yaptığı tek albümdür. Albümün kapak fotoğrafı siyah-beyaz fotoğraflarıyla ünlü olan Robert Mapplethorpe’a aittir.
Patti Smith’in Dream of Life albümünün çıkış single’ı olarak yayımlanan ‘People Have The Power’ bir rock şarkısıdır. Bu şarkı Patti Smith ve merhum eşi Fred ‘Sonic’ Smith tarafından yaratılmıştır.
Patti Smith, kocası Fred’in şarkı fikriyle mutfaklarına girdiği anı şöyle anlatıyor: “1986 civarıydı. Mutfaktaydım. Rahmetli kocam müzik yazıyordu ve Fred ‘Sonic’ Smith harika bir söz yazarıydı ve birlikte şarkılar yazıyorduk. Patates soyuyordum ve kötü bir ruh hali içinde olduğumu hatırlıyorum çünkü bir yandan yemek yapıyor, bir yandan çamaşır yıkıyor, bir yandan da patates soyuyordum. Tam o sırada Fred içeri girdi ve ‘İnsanların gücü var, yaz’ dedi. Elimde patates soyacağıyla orada dikiliyordum… Sonraki birkaç gece bu şarkının sözleri üzerine düşündüm.”
Patti ve eşi Fred gençliklerinde 60’lı yılların hakim olduğu politik tavrın parçasıydılar. Vietnam Savaşı’nı protesto etmek için yürüyüşlere katılıp, dünyada barış isteyen çiçek çocuklarıyla eylemlerde şarkılar söylüyorlardı. Patti ve Fred Smith, 60’ların ruhunu modern bir protesto şarkısına aşılamak amacıyla ‘People Have The Power’ şarkısını 1986 yılında evlerinin mutfaklarında ürettiler.
Patti Smith “Yapmak istediğimiz şey; dinleyicilere bireysel güçlerinin yanı sıra insanların kolektif gücünü hatırlatmaktı. İnsanlara ilham vermek, insanların bir araya gelmesi için heyecanlandırmaktı” diyor.
Müziği Fred Smith’e ait şarkının Patti Smith tarafından kaleme alınan son cümleleri şarkının en kuvvetli mesajını veriyor:
“Hayal ettiğimiz her şeyin gerçekleşebileceğine inanıyorum, birliğimiz sayesinde dünyayı tersine çevirebiliriz, dünyanın devrimini değiştirebiliriz.”