Uluslararası haber ajansı Reuters, borçlanma maliyetlerindeki keskin yükselişin yabancı parayla borçlanan Türk bankalarının yaklaşan borçlarını çevirebileceğine ilişkin kaygıyı artırdığını yazdı.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan çift haneli sayılara ulaşmış enflasyonla faiz oranlarını yükselterek mücadele etmeye çalışan Naci Ağbal’ı geçen cuma günü Merkez Banaksı başkanlığından almış, yerine kendisi gibi sıkı para politikasını eleştiren Şahap Kavcıoğlu’nu getirmişti.
Reuters analizi özetle şöyle:
89 milyar dolar borç var
“Bu değişim piyasaları altüst ederken TL ve hazine tahvilleri değer kaybetti. Yurt dışındaki yatırımcılar tarafından vadeli piyasalarda riskten korunmak (hedge) ve satış işlemleri (short) için kullanılan SWAP işlemlerinin faizleri keskin yükseliş kaydetti.
Türkiye’deki bankaların yabancı para birimli tahvillerinin değer kaybetmesi muhtemelen borçlanma maliyetlerinin yükseleceğine işaret ediyor.
Kamu bankaları VakıfBank ve Ziraat Bankası’nın 2026 vadeli tahvil getirileri şubat ayında yüzde 5 seviyesindeyken yüzde 8’e yükseldi. İş Bankası’nın 2028 vadeli tahvilleri de yüzde 6’dan yüzde 11’e çıktı.
Capital Economics’in hesaplamalarına göre Türkiye’deki bankaların önümüzdeki 12 ay içerisinde ödemesi gereken 89 milyar dolar tutarında borcu var. Bu rakam Türkiye’nin gayri safi yurt içi hasılasının yüzde 12,5’ine denk geliyor. Nisan ve mayıs aylarında bu rakama 7 milyar dolar daha eklenecek.
Analistler kaygılı
Analistler krizin etkisiyle borçlanma maliyetlerinde yeni bir artış ve/veya TL’nin daha da değer kaybı halinde bankaların borçlarını ödeyemeyeceğinden kaygılı.
Fitch direktörlerinden Hüseyin Sevinç: Türk bankaları için yeniden finansman riskleri değişken piyasa koşullarından ciddi şekilde etkilenen yatırımcıların risk iştahına bağlı olduğundan yüksek. Merkez Bankası başkanının görevden alınmasının ardından TL üzerinde oluşan baskı ve Türkiye’nin risk primlerinin artması da yeniden finansman riskini artırıyor.
Türkiye’nin bankacılık endeksi bu hafta yüzde 15 değer kaybetti.
Türk bankaları 2020 başında yurt dışındaki swap işlemlerine sınırlandırılma getirilmesinin ardından döviz likiditesinde Merkez Bankasına daha bağımlı hale gelmişti.
Sevinç, bankalarının yaklaşık 94 milyar dolarlık mevcut dövizinin neredeyse yarısının büyük oranda swap işlemleri kanalıyla Merkez Bankası’na aktarıldığını söyledi.
Sevinç, bankaların uluslararası piyasalardan borçlanamaması durumunda kısa vadede yaklaşık 50 milyar dolara ihtiyaç duyacağını hesaplıyor.
Türkiye’nin döviz rezervleri kamu bankalarının 2019 ve 2020 yıllarında TL’deki değer kaybının önüne geçmek için Merkez Bankası’nın SWAP işlemleri aracılığıyla 130 milyar dolar satmasının ardından ciddi biçimde zayıfladı.
Diğer bir kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s Merkez Bankası başkanının değiştirilmesinin bankaların kredi notunu negatif etkileyeceği ve bu durumun borçlanma maliyetlerini artırarak bankaları kısa vadeli borçlanmaya yönelteceği görüşünde.
Hızlı büyüme ve orta sınıfın gelişmesinin yarattığı cazibeyle geçtiğimiz yıllarda Avrupa ve Körfez bankaları Türkiye’ye yatırım yapmıştı. İspanya’dan BBVA, İtalya’dan UniCredit ve Qatar National Bank (QNB) Türkiye’deki bankalara ortak olmuştu.
William Blair Investment Management’tan Marcelo Assalin yatırımcıların bankaların 2018 yılındaki TL krizinde sendikasyon kredilerinin yüzde 90’ını çevirmesinin yatırımcıları rahatlattığını söyledi: Güvenin sarsılmasının orta vadede doğuracağı sonuçlar ve bankaların varlık kalitelerine yönelik endişe yaratan ve sermaye oranları üzerinde baskı yaratan TL’deki değer kaybından daha büyük endişe duyuyoruz.
Büyük çaplı bir bankacılık krizi yaşanacağını sanmayan Lazard Asset Management’tan Denise Simon 2018 krizinin ardından aşağı yukarı 20 milyar dolar azalan döviz rezervlerinin hızla toparladığının altını çizdi: Türkiye’de yaşayanlar genel olarak bankacılık sistemine güven duyuyor. Bu tarz krizler esnasında büyük oranda para çekmeme eğilimindeler
Kredi meselesi
Capital Economics’ten Jason Tuvey’e göre diğer bir endişe kaynağı, yerel bankaların döviz cinsinden verdiği ve TL’deki değer kaybıyla ödenmesinde sıkıntı çıkabilecek krediler.
Döviz cinsinden verilen krediler Türkiye’nin 2,8 trilyon liralık kredi toplamının yüzde 44.6’sını oluşturuyor.
Kredi faiz oranları son iki gün içerisinde 200 bp yükselerek yüzde19 ila yüzde 22 değer aldı. ($1 = 7.9174 TL)
