Ege Üniversitesi’ndeki akademisyenler, Santorini Yanardağı’nda olası bir patlamanın ‘yalnız Türkiye değil, dünya için tehlike yaratacağını’ söyledi.
Ege depremlerle sarsılırken, sismik hareketliliğin merkezi Santorini Adası diken üstünde. 15 bin kişinin yaşadığı adadaki yanardağda bilinen en son patlama 1950’de yaşanmıştı. Yaklaşık 11 bin kişinin adayı terk ettiği bildiriliyor.
Peki olası yeni bir patlamanın etkileri nasıl olur?
Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Nezih Aytaçlar ve Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Fiziki Coğrafya Anabilim Dalı Doktor Öğretim Üyesi Aylin Karadaş AA’ya değerlendirdi.
‘Ciddi iklimsel değişikliğe yol açar’
Aytaçlar, Santorini’de geçmişteki patlamanın bölgedeki etkilerine dikkat çekti:
* Santorini Yanardağı 3 bin 650 yıl önce patlamıştı. Ada yuvarlak bir şekle sahipken, patlama sonucunda dörtte üçü yok olmuş ve günümüzdeki C şeklini almıştır. Bir dizi tsunami olduğunu biliyoruz. Bizim tespit edebildiğimiz izlerden bir tanesi Çeşme’de Bağlararası Höyüğü’nde bulunan tsunami kalıntılarıdır. Urla Sahili’nin güneyinde kalan kıyıların tümünde bu tsunaminin etkilerinin olduğunu tahmin ediyoruz
Santorini Yanardağı’nda olası patlama: ‘Yalnız Türkiye değil, dünya için de tehlike’https://t.co/4coK5fE45J pic.twitter.com/fL2SKT52tP
— Diken (@DikenComTr) February 11, 2025
* Milattan önce (M.Ö.) 1600’lerde oluşan eski patlama sırasında kutuplardaki buzullaşmalar artış gösteriyordu. Hatta Kanada’daki sekoya ağaçlarının halkaları daralıyor, bu da o ağaçların birkaç yıl boyunca düzenli güneş ışığı göremedikleri anlamına geliyor.
* Patlama sonucunda birtakım sülfürler açığa çıkıyor. Bu sülfür yağmurla sülfürik asit olarak yeryüzüne iniyor, bu da tarımı mahvediyor. M.Ö. 1600’lerde olan patlamaya benzer bir patlama olursa, diğer ciddi tehlike iklimsel kriz olur. Bu patlama ciddi bir iklimsel değişikliğe yol açar ve bu yalnızca Türkiye için değil, dünya için tehlike yaratır.
‘Magma hareketliliği gözlemlenmedi’
Karadaş’sa şunları söyledi:
* Şiddetli bir patlamada atmosfere yayılan küller uzun yıllar havada asılı kalabiliyor. Güneş ışınlarının yeryüzüne ulaşmasını engelleyerek sıcaklıkların düşmesine yol açıyor. Santorini’nin geçmişte benzer bir patlama yaşadığını biliyoruz. Ege kıyılarında yaptığımız sondaj çalışmalarında, alüvyal sedimanlar arasında Santorini’nin eski patlamalarına ait küllerine rastladık.
* Santorini’de birtakım volkanik hareketler var ancak henüz yüzeye yakın bir magma hareketliliği gözlemlenmedi. Magma beş kilometre kadar derinde etkinlik gösteriyor. Şiddetli bir volkanik patlamanın gerçekleşmesi için magmanın yüzeye doğru yükselmesi gerekmekte.