Zayıflamaya çalışırken en çok başvurulan yöntemlerden biri olan kalori hesabı yapmayı ‘demode’ ve ‘tehlikeli’ bulan bazı uzmanlar, onun yerine tüketilen besinin içeriğine dikkat çekiyor.
Veriye dayalı raporlar yayınlayan Statista’ya göre yeni bir yıla girerken en çok alınan kararlardan arasında ‘sağlılı beslenme’, ‘egzersiz yapma‘ ve ‘zayıflama’ var.
Yediklerimize dikkat ettiğimiz, belki de egzersize başladığımız bu dönemde zayıflamak için en çok başvurulan yöntemlerden biri kalori saymak. Gıdalardaki enerji miktarının kalori olarak ölçüldüğü bu yöntemde pek çok kişi kalori miktarını azaltarak kilo vereceğini düşünüyor ki bu doğru.
Kilo vermenin tek yolu var, enerji açığı yaratmak. Bu, aldığımız kaloriden daha fazlasını harcamamız gerektiği anlamına geliyor.
Yine de konu basit bir aritmetik hesabından daha karmaşık.
Hatta bazı uzmanlar, kalori saymanın demode bir yaklaşım olduğunu hatta tehlikeli olduğunu söylüyor.
BBC Türkçe’de yer alan makaleye göre, gıdaların içeriğini kalori cinsinden ölçümlemek bilimsel açıdan bir dönüm noktasıydı. Bloomington’daki Indiana Üniversitesi’nde tarih ve uluslararası çalışmalar profesörü Nick Cullather, bu süreçte gıda hakkında düşünülenlerin büyük bir değişimden geçtiğini söylüyor. “Vücut bir lokomotif gibi görülmeye başlandı ve gıdanın onun yakıtı olduğu düşüncesi gıdaya bakışı tamamen değiştirdi.”
20’inci yüzyılda kaloriler, kamu politikalarını bile etkilemeye başlamıştı. 1920 ve 1930’larda Japonya, donanmasındaki denizciler için bir diyet standardı belirleyerek, öğünlerine buğday, et, özellikle domuz ve tavuk ekledi. Bu, onların Avrupalı standartlarla aynı seviyeye gelmeleri için bir adım olarak görülüyordu.
ABD de kuraklık krizi yaşayan ülkelere ne kadar gıda yardımı yapılması gerektiğini belirlemek için kalori sayımını kullandı. Buna göre, yetişkin bir erkeğin günde 2500; kadının günde 2000 kalori alması gerekiyordu.
Kalori saymak neden demode?
Bazı uzmanlara göre artık kalori saymak ‘demode‘. Bunun nedeni olarak ise farklı gıdaların aynı miktarda enerji sağlamasına rağmen sağlığa faydalarının ve besin değerlerinin farklı olmasını gösteriyorlar.
Örneğin bir bardak süt 184 kalori, benzer büyüklükte bir bardak saf bira da 137 kalori. Genetikçi Giles Yeo, “Aslında kalorileri yemiyoruz; yemek yiyoruz ve vücudumuz bu kalorileri açığa çıkarmak için çalışıyor. Havuç, çörek ya da biftek vücudunuzun gıdaların kalorilerini açığa çıkarmak için ne yediğinize bağlı olarak farklı derecelerde çalışması gerekir” diyor.
Yeo, yediğiniz gıdanın türünü hesaba katmıyorsanız, kalori sayımının bir diyet planı olarak anlamsız olduğu görüşünde. Kalori saymanın bizi aslında sağlıksız seçimler yapmaya ittiğini savunan Yeo, “Kaloriler size bir miktar söyler ancak besin içeriği açısından açıklayıcı değillerdir. Besinin içinde ne kadar yağ, şeker, karbonhidrat, lif ya da vitamin olduğunu söylemezler. Benim kaloriyle ilgili sorunum kör bir araç olması” diye ekliyor.
Kalori saymak tehlikeli mi?
New York’ta Cornell Üniversitesi’nde Amerikan mutfağının tarihi konusunda uzman Adrienne Rose Bitar, kalorileri takıntı haline getiren kalori azaltım programlarının sorun yaratabileceğini söylüyor: “Anoreksi, bulimia, ortoreksiya gibi birçok yeme bozukluğu zararsız gibi görünen kalori sayma programlarıyla başlar.”
Diğer uzmanlar ne diyor?
Britanya Beslenme Vakfı’ndan Bridget Benelam gibi bazı uzmanlar da kalorileri tamamen görmezden gelmemek konusunda bizi uyarıyor ve tüm kusurlarına rağmen kalorinin işlevsel bir değeri olduğunu söylüyor.
Kalori saymanın kilo vermek isteyen bazı insanların diyetlerini planlamak konusunda yardımcı olabiliceğini belirten Benelam, “İnsanların ne tükettiğini ve bu kalorilerin nereden geldiğini anlamak önemli. Örneğin, insanların çok fazla doymuş yağ alıp almadığını anlamak için doymuş yağdan ne kadar kalori aldıklarına bakıyoruz. Yani aslında bilimsel açıdan kalorilere bakmak önemli” diye konuşuyor.
Enerjiyi dengelemek önemli
Birleşik Krallık’ta Ulusal Sağlık Hizmetleri (NHS) yetkilileri, insanların tükettikleri enerjiyle gıdalardan aldıkları enerjiyi dengelemesi gerektiğini söylüyor ve ara sıra fazla kaçırmak konusunda endileşelenmemeleri tavsiyesinde bulunuyor.
