ABD Başkanı Donald Trump, sosyal medya paylaşımında İran’ın Katar’daki ABD üssüne füze fırlatmasının ardından çatışmaların derhal durdurulacağını söyledi. Fakat ateşkesin yürürlüğe girmesinden yaklaşık üç saat sonra İsrail Savunma Bakanı Katz, İran’ın ateşkesi ihlal ettiğini iddia ederek İran’a saldırı emri verdi.
İsrail 13 Haziran’da İran’ın nükleer programını hedef aldığını söyleyerek hava saldırısı başlatmıştı. ABD 22 Haziran’da İran’ın önemli nükleer tesislerinden Fordo, Natanz ve İsfahan’ı ‘sığınak delici bombalarla’ vurarak savaşa dahil olmuştu; İran ise misilleme saldırısında Katar’daki ABD üssüne saldırmıştı.
Bu misillemeden kısa süre sonra Trump, İran ile İsrail arasında ateşkes yapıldığını söyleyerek 12 gündür süren çatışmaların derhal durdurulacağını duyurdu.
Fakat İsrail Savunma Bakanı Katz, İran’ın ateşkesi ihlal ettiğini iddia ederek İsrail ordusuna Tahran’ı yoğun şekilde vurma emri verdiğini duyurdu. İran medyasıysa iki ülke arasındaki ateşkesin yürürlüğe girmesinin ardından İran’ın İsrail’e füze saldırısı düzenlediğine ilişkin haberlerin ‘yalanlandığını’ bildirdi.
Trump, İsrail-İran ateşkesinin daha üç saat geçmeden bozulmasını şöyle yorumladı: ”Uzun süredir deli gibi savaşan iki ülke var ve ne s*kim yaptıklarını bilmiyorlar.”
13 Haziran’dan bu yana İran’da 13’ü çocuk en az 400 kişi öldürüldü, üç bin 56 kişi yaralandı. İsrail’deyse 24 kişi İran saldırılarında öldürüldü.
Şu ana kadar ne biliyoruz?
– ABD Başkanı Donald Trump sosyal medyadan İran ile İsrail’in ateşkes anlaşması yaptığını duyurdu: Her ateşkes dilimi sırasında diğer taraf barışçıl ve saygılı kalacak. Her şeyin planlandığı gibi gideceği açık; bu süreci başarıyla sona erdiren İsrail ve İran’ı, ’12 Gün Savaşı’ diye anılması gereken bu çatışmayı bitirecek dayanıklılığı, cesareti ve zekayı ortaya koydukları için tebrik ediyorum. Bu, yıllarca sürebilecek ve tüm Ortadoğu’yu mahvedebilecek bir savaş olabilirdi ama öyle olmadı ve asla da olmayacak!
– Trump, sosyal medyadan Türkiye saatiyle (TSİ) sabah sekizde ateşkesin yürürlüğe girdiğini duyurdu ve ‘LÜTFEN İHLAL ETMEYİN!’ dedi. Daha önce NBC’ye ateşkesin ‘sınırsız’ olduğunu ve ‘sonsuza kadar’ süreceğini söylemişti.
– Trump, ateşkesi pazartesi İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yla görüştükten sonra duyurdu. Reuter’ın aktardığına göre aralarında Başkan Yardımcısı JD Vance’in de yer aldığı ekibi de Tahran’la görüştü. Dahası, anonim olara ateşkesin ayrıntılarını paylaşan yetkili, İsrail’in ateşkesi İran’ın yeni saldırı yapmaması şartıyla onayladığını belirtti.
– Trump henüz yürürlüğe girmeyen ateşkesi duyurduktan sonra İsrail, İran’ın başkenti Tahran’ın bazı bölgeleri için tahliye uyarısı yaptı. İddiaya göre uyarı, planlanan bir İsrail saldırısından önce yapıldı. Öyle ki bazı sosyal medya kullanıcıları Tahran’da çok büyük patlamalar duyulduğunu ve bunun 12 gündür süren karşılıklı saldırıların en şiddetlisi olduğunu iddia etti.
– İran, salı sabahı İsrail’e çok sayıda balistik füze fırlattı. Acil servislere göre füzelerden en az biri doğrudan Be’er Şeva kentindeki bir konut binasına isabet etti; saldırıda dört kişi öldürüldü, sekiz kişi yaralandı.
– İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, ancak İsrail bombalamayı bırakırsa daha fazla saldırı yapmayacaklarını söyledi. İran devlet televizyonu, ateşkesin TSİ 07.30’da yürürlüğe girdiğini duyurdu.
– Trump ateşkesi, İran’ın Katar’daki ABD üssüne yaptığı saldırıdan sonra duyurdu. İran, saldırının, hafta sonu İsrail’in yanında savaşa dahil olarak İran’daki nükleer tesisleri bombalayan ABD’ye misilleme olduğunu söyledi.
– Katar dışişleri bakanlığı, İran füzelerinin Katar hava savunma sistemlerince başarıyla engellendiğini ve can kaybı olmadığını bildirdi. İran’ın ‘can kaybını en aza indirmek’ saldırıdan saatler önce Katar’a haber verdiği bildirildi. Trump, ”İran’a saldırıyı önceden haber verdikleri için teşekkür ederim” dedi.
– Trump hafta sonu İran’ın önemli nükleer tesislerinden İsfahan, Natanz ve Fordo’ya 14 tonluk ‘sığınak delici bombalarla’ saldırmıştı. Operasyonun adı ‘gece yarısı çekici’ydi. Trump nükleer tesislerin ‘tamamıyla yok edildiğini’ iddia etmişti; fakat tesislerin ne ölçüde hasar aldığı ve İran’ın nükleer programının ne kadar etkilendiği henüz bilinmiyor.
– Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov, salı İsrail ile İran ateşkesini desteklediklerini fakat ne kadar uyulup uyulmayacağına ilişkin şüpheleri olduğunu söyledi. Reuters’ın aktardığına göre Lavrov şöyle dedi: ”ABD’lilerin İsrail’i ateşkese ikna ettikleri bildirildi. Katar’daki dostlarımız da İran’ı ikna ettiler. Ama ateşkes duyurulduktan sonra İsrail ile İran arasında karşılıklı saldırılar yapıldığı bildirildi. Bu yüzden yarım yamalak bilgilerle aceleci sonuçlara varmayalım.”