Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin yeni bir sondaj gemisi almak için anlaşmak üzere olduğunu belirterek, sondaj çalışmalarının sadece Akdeniz’de değil zaman zaman Karadeniz’de ve uluslararası sularda sürdürüleceğini söyledi.
TRT’de dün akşam yayınlanan söyleşide Erdoğan, sondaj arama konusunda gelen tehditleri dinlemediklerini belirterek, “Bizim daha önce ne sismik araştırma gemimiz vardı ne sondaj gemimiz vardı. Şimdi hamdolsun iki tane sondaj, iki tane sismik araştırma gemimiz var. Şimdi bir tane daha anlaşma dönemindeyiz, bir sondaj gemisi daha alacağız. Bu çalışmaları, araştırmaları sadece Akdeniz’de değil, zaman zaman Karadeniz’de hatta belki uluslararası sularda sürdüreceğiz” dedi.
Son yıllarda Akdeniz’in doğusunda yeni petrol ve doğalgaz kaynaklarının keşfedilmesi üzerine bu coğrafyadaki ülkelerin deniz egemenlik alanlarının sınırları önem kazandı. Türkiye, Kıbrıs Cumhuriyeti yetkililerinin İtalyan ve Fransız şirketlerine arama hakkı verdiği Kıbrıs’ın güneyinde petrol ve doğalgaz sondaj çalışması yürütüyor.
Bu çalışmalara karşı çıkan AB ise en son, Türkiye’ye seyahat yasakları ve mal varlığının dondurulmasını kapsayan ekonomik yaptırımlar getirme konusunda geçtiğimiz haftalarda anlaşmaya vardığı açıklamıştı.
Son olarak, Türkiye, Libya hükümeti ile güvenlik işbirliği ve deniz yetki alanları alanlarını kapsayan bir anlaşma imzalamıştı. Bu anlaşmaya ‘hukuksuz olduğu’ gerekçesiyle tepki gösteren Yunanistan ise Libya’nın Atina büyükelçisini sınır dışı etme kararı almıştı.
‘Oyunları bozuldu’
Dünkü yayında ‘Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki adımlarından rahatsız olanların tek taraflı adımlarının, oyunlarının bozulduğunu’ ifade eden Erdoğan, bölgede ortak politika yürüten Yunanistan, İsrail, Mısır ve Kıbrıs Cumhuriyeti’ne yönelik “Onayımız olmadan adım atamazlar” dedi. Erdoğan, Türkiye’nin Libya’yla ortak doğalgaz arama faaliyetleri yürütebileceğini açıkladı.
Erdoğan şöyle devam etti: “Haklarımıza rağmen tehdit ettiler ama biz tehditlere aldırmadık. Bu mutabakatla (Libya) Türkiye uluslararası hukuktan doğan haklarını kullandı. Rahatsız olanların tek taraflı adımları, oyunları bozuldu. Ortak arama faaliyetleri gerçekleştirebileceğiz. Yunanistan, İsrail, Mısır ve GKRY onayımız olmadan adım atamaz. İçerde ve dışarda bu mutabakattan rahatsız olanlar var. Bir sondaj gemisi daha alacağız, uluslararası sularda da çalışmalar sürecek. Yunanistan’ın eli kolu bağlandı. Çıldırtan da bu. Yunanistan ile diyalog yollarını açmaya hazır olduğumuzu ifade ettim. Hep bugüne kadar vurdular, aldılar, yok bundan sonra böyle olmayacak, artık bizler de hakkımıza sahip çıkacağız. Tek taraflı adımlara izin vermeyeceğimizden kimsenin şüphesi olmasın. Bu muhtıra ile Türkiye, uluslararası hukuktan kaynaklanan haklarını korumaktaki kararlılığını dünya kamuoyu nezdinde açıkta göstermiştir. Bizim derdimiz düşman kazanmak değil dost kazanmak. Düşman olanlar varsa onları da dost olmaya davet ediyoruz. Tüm kıyıdaş ülkelerle müzakerelere hazırız, hakça çözüm için çağrımız sürüyor.”
‘Biz bir yerlerden izin almayız’
Erdoğan “Türk askeri Libya’ya gider mi” sorusuna şöyle yanıt verdi: “Libya halkından, yönetiminden böyle bir davet geldiği anda bu bizim için adeta bir hak doğurur. Biz burada bir askeri güvenlik anlaşması yaptık, bir de denizdeki hakkaniyet konusu… BM, 2011’den beri Libya’ya silah satışının önüne geçen bir ambargo uyguluyor. Ancak Libya Ulusal Hükümeti’nden çağrısı karşısında, asker gönderme faaliyeti bu kapsamda asla yorumlanamaz. Böyle bir davet gelmesi durumunda, Türkiye’nin nasıl bir insiyatif üstleneceğine kendisi verir. Biz bir yerlerden izin almayız. Kaldı ki, Rusya, BAE, Mısır (Libya Ulusal Ordusu komutanı) Hafter’e her türlü askeri destek sağlayarak, BM kararını da deliyor. Özellikle Türkiye Libya’da faaliyet gösteren gemileri, şirketleri ve insani yardım kuruluşlarını koruma hakkına da sahiptir. Bazı ülkeler bu tarz faaliyetler gerçekleştiriyor. Türkiye dışına asker gönderilmesi koşulları ve mevzuat bakımından atılması gereken adımlar var.”
Libya, 2011 yılında lider Muammer Kaddafi’nin devrilmesinin ardından kaosa girmişti. Libya’da doğu ve batıdaki gruplar arasında 2014’ten beri devam eden çatışmalarda binlerce insan öldürüldü. Libya’nın doğusundaki paralel yönetimi destekleyen Halife Hafter’e bağlı Libya Ulusal Ordusu yaklaşık sekiz ay önce Libya’nın Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne ev sahipliği yapan batıdaki Trablus’a yönelik saldırı başlatmıştı. Ancak savaş çıkmaza girmişti.
BM uzmanları, Ürdün ve Birleşik Arap Emirlikleri’ni Hafter güçlerine askeri malzeme sağlamakla suçlarken, bu durumun Libya’nın Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin Türkiye’den yardım istemesine neden olduğunu söylüyor.