CHP’nin Ekonomiden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, TBMM’ye sevk edilen Katma Değer Vergisi Kanun Tasarısı ile piyasada KDV iadelerinin ödeneceğine ilişkin iyimser bir hava oluştuğunu belirterek, “Oysa tasarıda böyle bir madde yok. Hükümetin bugüne kadar birikmiş yaklaşık 160 milyar TL KDV iadesi yapacağı boş bir hayal” dedi.
25 maddelik kanun tasarısı içerisindeki en önemli düzenlemenin, ‘indirim yoluyla giderilemeyen sonraki döneme devreden KDV’nin mükellefe iade edilmesinin önünün açılması’ olduğunu belirtilmiş, 2018 yılı sonuna kadar biriken ve sonraki dönemlere devreden KDV’nin, Maliye Bakanlığı tarafından belirli bir program dahilinde iade edilmeye başlanacağını açıklanmıştı.
‘Bütçe olanakları çerçevesinde’
CHP’li Erdoğdu ise düzenlemenin piyasada yanlış beklentiler yarattığını belirterek, söz konusu ödemelerin tamamen Maliye Bakanlığı’nın keyfine bırakılmış olduğunu ifade etti.
Erdoğdu Fotoğraf: DHA
Erdoğdu şöyle devam etti: “Yaklaşan seçimler öncesi biriken KDV iadelerini ödeyecekmiş beklentisi yaratarak piyasaya yeni havuç gösteriyor. Oysa tasarı, bir mükellefin mal veya hizmet alışları dolayısıyla ödediği KDV’nin, hesaplanan KDV ile telafi edilememesi nedeniyle oluşan ve sonraki döneme devrederek biriken iadelerin ödenmesini tamamen Maliye Bakanlığı’nın keyfine bırakıyor. Tasarıyla, mükelleflerin bir vergilendirme döneminde indirilecek KDV toplamının, hesaplanan KDV toplamından fazla olduğu hallerde, aradaki farkın iade edilmeyeceği kuralını kaldırıyor ve her bir vergilendirme dönemine ilişkin 12 ay süreyle indirim yoluyla giderilemeyen KDV’nin, izleyen altı ay içinde mükellefe iadesini öngörüyor. Ama bütün bu düzenlemeler 1 Ocak 2019’da yürürlüğe girecek. O tarihten önceki birikmiş KDV iadesinin ödenmesi ise, ‘Bütçe olanakları çerçevesinde’ denilerek ve yıllara yayılarak iadesi ya da muhtelif vergi borçlarına mahsup edilmesi veya gider yazılması konusunda düzenlemeler yapmaya Maliye Bakanlığı yetkili kılınıyor. Yani birikmişlerin ödenmesi veya başka borçlara karşılık mahsup edilmesi tamamen Maliye Bakanlığı’nın keyfine bırakılmış.”
‘Bütçede para yok’
Ödemelerin “Bütçe imkanları” denilerek Maliye Bakanlığı’nın keyfiliğine bırakılmasıyla ‘verginin yasallıktan çıkarılıp idareleşeceğini’ ifade eden Erdoğdu, “Hangi sektöre ne kadar iade yapılacağı, ne zaman yapılacağı tamamen bakanlığın inisiyatifinde. Bu durum KDV üzerinden verginin yasallığını askıya alıp yetkiyi bakanlığa bırakarak idareleştiriyor” dedi.
‘Vergiyi toplayamıyorlar’
Erdoğdu, hükümetin aracı mükelleflerden tahsil etmesi gereken KDV’yi toplayamadığını ifade ederek şunları söyledi: “Vatandaş zorunlu tüketmek zorunda olduğu ekmekten suya kadar her şeye KDV ödüyor. Ama devlet vatandaşın marketçi, fırıncı, kasap gibi aracı mükellefe ödediği KDV’leri tahsil edemiyor. Örneğin 2006’da 19 milyar 722 milyon TL KDV tahakkuk etmişken 15 milyar 911 milyon TL’sini tahsil etmiş. Yani yüzde 80’nini tahsil etmiş. 2017’ye geldiğimizde ise 112 milyar 396 milyon TL KDV tahakkuk etmiş ancak 55 milyar 582 milyon TL tahsil edilmiş. Görüldüğü gibi tahsilat oranı yüzde 49’a düşmüş. Açıkçası vatandaşın tüketim safhasında ödediği KDV’yi aracı olarak devlete yatırması gereken mükelleflerin bu paranın yaklaşık yüzde 51’ini yatırmadığını görüyoruz. Bu, mal ve hizmet satan devlet ile nihai tüketici arasında köprü vazifesi gören aracı mükellefin vatandaştan tahsil ettikleri KDV’leri bir nevi kredi gibi kullandığını gösteriyor.”
20 ayda bir vergi affı
AKP’nin göreve geldiğinden bu yana dokuz kez vergi affı çıkardığını, bunun vergi motivasyonunu bozduğuna dikkat çeken Erdoğdu açıklamasını şöyle tamamladı: “Yani AKP 20 ayda bir vergi affı getirdi. Herkes nasılsa af çıkar beklentisiyle vergisini zamanında ödemiyor. 2017 yılında, 57 milyar TL’si nihai tüketiciden tahsil edilmiş ancak devlete ödenmemiş KDV olmak üzere, toplamda 134 milyar liralık tahakkuk etmiş vergiyi toplayamayan AKP hükümeti, kamu finansmanı için 16 milyar 816 milyon dış, 66 milyar 805 milyon da iç olma üzere, toplamda 83 milyar 622 milyon lira hazineyi borçlandırmış durumda. Bu borcun vadesine göre hazineye faiz maliyeti 10 milyar TL’nin üzerinde olacak. Yani, sadece tahakkuk etmiş 55 milyarlık KDV’nin toplanması bile bu maliyeti üçte bire indirecekti. Devlet alacaklarını denetlemez ve zamanında tahsilat yapmazsa böyle devlet ciddiyetiyle bağdaşmayan, el yordamıyla idare edilen bir Türkiye görüntüsü ortaya çıkar.”
KDV alacağı nasıl birikiyor?
Mevcut düzenlemeye göre bir işletme yatırım yaptığında, makine ekipman aldığında ya da inşaat harcaması yaptığında ödediği KDV’yi ancak önümüzdeki yıllarda satışlarından topladığı KDV ile mahsup edebiliyor. Bu da, işletmelerin bilançolarında uzun yıllara yayılmış KDV yükleri oluşturuyor.
KDV sisteminde 2017 ilk yarı sonu itibarıyla reel sektörün devletten yaklaşık 160 milyar alacağı bulunuyor.
Çok eleştirilmişti: 2017’de vergide uzlaşma başvurularının yüzde 99’u reddedildi