ABD’nin prestijli gazetelerinden New York Times, Türkiye’nin darbe girişiminin ardından önlem almakta haklı olsa da, yapılanların varolan tehdidi çoktan aştığını belirtip, ülkenin başka ülkelerde de denenmiş bir otoriterleşmeye doğru gittiğini yazdı.
Fotoğraf: Reuters
‘Türkiye demokrasisi Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan sonra ayakta kalabilir mi’ başlıklı başyazıda, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın otoriterleşmesinin ‘rezil biçimde’ başka ülke deneyimleriyle tanıdık olduğu belirtilerek, darbe girişiminin ‘gerçek ve hayali düşmanların’ toplu tasfiyesi için bahane haline geldiği, ‘tek bir adamın dış hasımların şiddetli saldırılarına karşı koyduğu’ iddiasıyla medyanın susturulduğu kaydedildi.
Gazete, “Dünya bunu daha önce de başka ülkelerde gördü. Bu model denendi ve bunun nasıl kırılacağı zor bir soru” derken, Türkiye’de darbe girişiminin ardından yaşananların kısa bir panaromasını sundu.
‘Cadı avı’
Sadece geçtiğimiz hafta 15 medya kuruluşunun kapatıldığı, 10 bin kamu personelinin daha kamudan tasfiye edilenler arasına katıldığını belirten New York Times, son olarak da Cumhuriyet gazetesine yapılan operasyona değinip, bu durumun böyle devam edeceğini kaydetti.
Gazete başyazısında, darbe girişiminin gerçek olduğunu ve Erdoğan’ın yanıt vermekte haklı olduğunu belirtse de, başından beri tehdidi aşan bir şekilde önlem alındığının altını çizdi.
“Erdoğan’ın dostken rakibe dönen, Pensilvanya’da yaşayan Fethullah Gülen’i sorumlu tuttuğu darbe girişiminden bu yana 100 binden fazla asker, polis, yargı, medya ve akademi mensubu suçlandı, işten atıldı ya da tutuklandı. 45’i gazete 130’dan fazla medya kuruluşu Ocak ayına kadar uzatılan olağanüstü hal kapsamında kapatıldı” diyen New York Times, ‘cadı avı’nın her yere yayılmış olduğunu kaydetti.
Baskı ortamına, Erdoğan’ın eski Osmanlı topraklarına yönelik ‘provokatif konuşmaları’, idam cezasını yeniden getirmeyi önermesi ve Kürtlere yönelik yoğunlaşan baskılarla ABD ve Avrupa’ya karşı şiddetli söylemlerinin eşlik ettiğini belirten New York Times, Erdoğan’ın Musul’un özgürleştirilmesinde de öncü bir rol istediğini ancak en ufak bir müdahalenin mezhep çatışmalarına yol açabileceğini kaydetti.
‘Erdoğan’ın çözümü korkuyu körüklemek’
New York Times, gündemde olan başkanlık sistemine de değindi.
Gazete, “Erdoğan, Türkiye’nin parlamenter sistemini, zaten kullandığı kaydadeğer gücünü resmi olarak genişletecek başkanlık sistemiyle değiştirme hırsını gizlemiyor. Ancak partisi AKP anayasal değişim sürecini başlatacak 330 sandalyeden daha azına sahip. Erdoğan’ın çözümü kindarlık, milliyetçilik ve korkuyu körüklemek” diye yazdı.
ABD ve Avrupa’nın Erdoğan’ın 2003 yılından bu yana ‘nasıl yoldan çıktığı’ karşısında dehşete düştüğünü yazan New York Times, Türkiye’nin hala fırtınalı bir bölgede kritik bir NATO üyesi olduğunu ve Avrupa Birliği’yle kısa süre önce mültecilere ilişkin geri iade anlaşması yaptığını hatırlattı.
‘Erdoğan dinliyor mu?’
Türkçede “Dost acı söyler” diye bir deyim olduğunu yazan New York Times, bu nedenle salı günü ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Antony Blinken’in baskı ortamının iş dünyasını sarsabileceği, Türkiye’nin çoğulculuk ve ifade özgürlüğüyle, hukukun egemenliğine olan güveni güçlendirmesi gerektiğini hatırlattığını belirtti.
Başyazı, “Erdoğan dinliyor mu?” diye noktalandı.
