Covid-19 salgınında geçilen ‘normalleşme’ döneminde vaka sayılarında artış sürüyor. Biliminsanları, Sağlık Bakanlığı tarafından vaka tespitinde kullanılan PCR testlerinin duyarlılığına ilişkin çelişkili bilgiler paylaşıldığını iddia ederek, bakanlığın kamuyu ve sağlık çalışanlarını daha net şekilde bilgilendirmesi gerektiğini savunuyor.
Cumhuriyet’ten Sibel Bahçetepe’nin haberine göre, biliminsanları, bakanlığın test kitlerinin duyarlılığıyla ilgili tartışmalara son vermek için testlerin duyarlılığını, pozitif ve negatif kestirim gücünü net olarak açıklaması gerektiğini belirtti.
‘Kimse net olarak bilmiyor’
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Saltık, tartışmalara ilişkin şu değerlendirmede bulundu: “Kit konusu özellikle bulanık tutuluyor. Bir duyum geliyor, ‘Yüzde 40 duyarlıklı testi bıraktık, ilgili daire başkanını görevden aldık, bakanlıkta soruşturmalar sürüyor’ deniyor. Başka duyum alıyoruz; ‘O testi artık kullanmıyoruz, yüzde 93’lerde duyarlığı olan başka bir testi kullanıyoruz’ deniyor. Sahada çalışan, değişik dallarda ve kurumlardaki meslektaşlarımızdan farklı, hatta çelişen bilgiler alıyoruz, kimse durumu net olarak bilmiyor. Gerçeği öğrenmek için kamu otoritesinin, Sağlık Bakanlığı’nın gecikmeden açıklama yapması gerekir.”
‘Yazı-tura atın daha iyi’
“İhaleye giren iki firmadan birinin önerdiği testin duyarlığı yüzde 90’ın üzerinde ancak yandaş olan ve yüzde 40 duyarlığı olan firmaya ihale verilmiş, duyumlar üzerinden bunu paylaşıyoruz” diyen Saltık, test duyarlılıklarının düzeylerine ilişkin bilgilerin kesinleştirilmesi gerektiğini belirtti.
Saltık, test kitlerinin duyarlılığına ilişkin şu değerlendirmeleri yaptı: “Yüzde 40 duyarlığı (hastaları yakalama gücü) olan bir testi kullanmak yerine, yazı-tura atsanız doğru tanı koyma şansınız daha yüksek, yüzde 50 oranında olur; oysa bu test yüzde 60 yanıltıyor. Salgının ortasında, 88 milyon insanın yaşadığı bir ülkede hazin bir ironi. ‘Test negatif’ diyerek evlerine gönderdiniz, kayıtlara geçmediniz, eğer şimdi kayda giren 240 bin olguyu 100 gerçek hastanın yüzde 40’ı kabul ederseniz, bunun üzerine 360 bin hasta daha eklemeniz gerekir o ‘yeteneksiz test’ yüzünden atladığınız. 600 bin hasta resmen ilan edilmiş olması gerekirdi Türkiye’de…”
‘Bakanlık doğru bilgileri açıklamalı’
Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği’nden (KLİMİK) Prof. Dr. Özlem Kurt Azap ise PCR testlerine ilişkin şu bilgileri paylaştı: “Test kitiyle ilgili sıkıntılar birçok tartışmaya konu edildi. Dünyada en iyi koşullarda testin duyarlılığının yüzde 50-60’larda olduğunu biliyoruz. Şimdi yüzde 40 açıklamasından sonra bakanlıktan bir başka açıklama yapıldı. Dendi ki ‘Testin duyarlılığı yüzde 91.’ Bu, kafa karışıklığına yol açıyor. Yüzde 91 diye açıklanan oran dış kalite kontrol sonuçları dediğimiz şey. Dış kalite elbette ki önemli. Ama testin duyarlılığı için dış kalite kontrol sonuçlarını paylaşmak testin gerçek duyarlılığını söylemek anlamına gelmiyor. Bir tarafta yüzde 40 diye bir oran var, diğer tarafta yüzde 91 diye bir oran var. Buradaki doğru bilgiyi Sağlık Bakanlığı yetkililerinin açıklaması gerekiyor.”