CANAN COŞKUN
@canancoskun
canancoskun@diken.com.tr
Ankara başsavcı vekili Halil Maçkaya, Cumartesi Anneleri’nin 700’üncü hafta buluşmasını engelleme talimatı veren dönemin İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’yla ilgili şikayeti işleme koymadı.
Savcıya göre Soylu ‘bakanlık görevi kapsamında‘ görevini yapmış.
Fotoğraf: Vedat Arık
Cumartesi Anneleri’nin 25 Ağustos 2018’deki 700’üncü hafta buluşmasının engellenmesiyle ilgili Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) ‘toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı’ ve ‘kötü muamele yasağı’nın ihlali edildiği üç tane karar bulunuyor, ancak kayıp yakınlarının oturma eylemi engellenmeye devam ediyor. Kayıp yakınları ve hak savunucuları bu nedenle yargılanıyor.
700’üncü hafta buluşmasında polisin kötü muamelesine maruz kalanlardan Aydın Aydoğan, kolluk kuvveti ve dönemin İçişleri Bakanı Soylu hakkında suç duyurusunda bulunmuştu. Kolluk kuvvetiyle ilgili şikayete Şubat 2019’da takipsizlik kararı verilirken, Soylu hakkındaki dosya da İstanbul Başsavcılığı Özel Soruşturma Bürosu’na gönderilmişti. Dosya uzunca bir süre burada kalmış, daha sonra yetkisizlik kararıyla Ankara başsavcılığına gönderilmişti.
‘Yetki Meclis’te’
Aydoğan, Soylu’yla ilgili suç duyurusunun akıbetini öğrenmek için savcılığa başvurduğunda dosyanın 14 Mart 2023’te kapatıldığını öğrendi. Başsavcı vekili Halil Maçkaya imzalı ‘dilekçenin işleme konulmamasına dair karar’da, şikayet konusunun Soylu’nun bakanlık görevi kapsamında bulunduğu belirtildi.
Anayasa’nın 106’ncı maddesine göre, bakanların soruşturulabilmesi için TBMM üye tam sayısının salt çoğunluğunun önerge vermesiyle gerektiğini hatırlatan Maçkaya, soruşturma yetkisinin de Meclis’te olduğunu aktardı.
İtiraz yolu yok
Başsavcı vekili Maçkaya, kararı ‘ihbar eden kişi ve kurumlara kararın tebliğ edilmesi konusunda kanuni bir zorunluluk olmadığını’ savunarak Aydoğan’a bildirmedi. Maçkaya, ‘itiraz kanun yolu öngürelmediğini‘ aktararak ‘kesin‘ olarak karar verdiğini belirtti.
İşleme koymayan savcı
Savcı Maçkaya, toplumsal olaylarda görüntü alınmasını engelleyen genelgede imzası bulunan dönemin emniyet genel müdürü Mehmet Aktaş’la ilgili suç duyurusunu da işleme koymamıştı. Gezi Parkı eylemlerine katılanlara ‘sürtük’ diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Ankara gar katliamıyla ilgili dönemin MİT müsteşarı Hakan Fidan ve kolluk görevlileri hakkındaki şikayetlerse Maçkaya’nın işleme koymadığı diğer suç duyuruları.
Ne olmuştu?
Cumartesi Anneleri’nin 25 Ağustos 2018’deki 700’üncü buluşması Beyoğlu kaymakamlığı tarafından yasaklanmıştı. Polisin biber gazıyla müdahale ettiği eylemde çok sayıda kayıp yakını gözaltına alınmış ve yaralanmıştı. Dönemin İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, polis şiddetiyle ilgili, “İzin vermedik çünkü artık bu istismarın ve kandırmacanın son bulmasını istedik. Anneliğin terör örgütünce istismar edilmesine, teröre kılıf yapılmasına göz mü yumsaydık” demişti.
Polisin müdahalesinden sonra Galatasaray Meydanı, demir bariyerler ve zırhlı araçlarla çevrilerek polislerin beklediği ve araçlarını park ettiği bir alana dönüştürüldü ve Cumartesi Anneleri’ne yasaklandı. Kayıp yakınları, eylemlerini İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi önünde yapıyordu. AYM, geçtiğimiz Nisan ayında kayıp yakınları ve hak savunucularının polis şiddetine maruz kalmasıyla ilgili başvurularını değerlendirdi ve polislerin ‘kötü muamele yasağını’ ihlal ettiğine karar verdi. Bu kararlardan sonra kayıp yakınları AYM kararlarına dayanarak Galatasaray Meydanı’nda oturma eylemi yapmak istiyor, ancak polisler tarafından her hafta işkenceyle gözaltına alınmaya devam ediyor.
Kayıp yakını ve hak savunucusu 46 kişi, 700’üncü hafta buluşmasında yaşananlardan dolayı ‘izinsiz gösteriye katıldıkları’ iddiasıyla Mart 2021’den bu yana İstanbul 21’inci Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılanıyor. Üç yıla kadar hapislerinin istendiği davanın tüm duruşmalarında derhal beraat talepleri reddedildi.