ABD’de federal hükümet, yeni mali yıl başlamadan önce Kongre’nin geçici bütçe tasarısını onaylayamaması üzerine resmen kapandı. Peki bu ne anlama geliyor ve şimdi ne olacak?
Ülkede salı gece yarısı itibarıyla 2025 mali yılı sona erdi ve federal hükümete finansman sağlayacak bütçe üzerinde anlaşılamadı.
Senato, hükümete finansman sağlanmasını ve yaklaşık 1 trilyon dolarlık sağlık hizmetleri düzenlemesini içeren Demokratların desteklediği tasarıyı reddetti. Cumhuriyetçilerin desteklediği tasarıysa yeniden oylamaya sunulsa da yeter sayıya ulaşamadı.
Böylece ülkede 2019’dan bu yana ilk kez hükümet kapandı.
Ne olmuştu?
ABD Temsilciler Meclisi, 19 Eylül’de federal hükümete 21 Kasım’a kadar finansman sağlanmasını öngören geçici bütçe tasarısını onaylamıştı fakat senato Cumhuriyetçilerin tasarısına onay vermemişti.
Demokratlar, sağlık sigortası sübvansiyonlarının süresinin uzatılmasını ve Medicaid kesintilerinin geri alınmasını talep ederken Cumhuriyetçilerin tasarısına destek vermeyi reddetmişti.
Cumhuriyetçilerse mevcut harcama düzeylerinde değişiklik içermeyen bir geçici bütçe tasarısında ısrar etmişti.
Hükümetin kapanması ne anlama geliyor?
Amerikan kanunlarına göre Kongre, 1 Ekim’de başlayıp 30 Eylül’de sona eren mali yıl için bütçeyi onaylayamazsa aranın geçici bütçelerle kapatılması gerekiyor.
Geçici bir bütçenin de kabul edilemediği dönemlerde federal hükümet, harcama yetkisini kaybederek temel hizmetler dışındaki tüm faaliyetlerine ara veriyor.
Bu süreçte ‘temel olmayan hizmetler’de görevli kamu çalışanları ücretsiz izne çıkarılıyor.
ABD ordusu, istihbarat kurumları, kamu hastaneleri, havaalanları ve hapishanelerde görevli personelse çalışmaya devam ediyor.
‘Temel personel’ kategorisindeki bu çalışanlarsa kapanma dönemlerindeki maaşlarını genellikle Kongre yeni bir bütçe geçirene kadar alamıyor.
‘750 bin çalışan ücretsiz izne çıkarılabilir’
ABD Başkanı Donald Trump dün federal hükümetin muhtemelen kapanacağını ve çok sayıda çalışanı işten çıkarabileceklerini söyledi.
ABD Kongresi Bütçe Ofisi (CBO) yaklaşık 750 bin çalışanın ücretsiz izne çıkarılabileceğini öngörüyor.
Son ve en uzun kapanma yine Trump dönemindeydi
ABD Sorumlu Federal Bütçe Komitesi verilerine göre ülkede federal hükümet, 1981’den bu yana üç gün veya daha kısa süreli olmak üzere 10 kez kapandı.
Ülke tarihinde federal hükümetin operasyonlarını ciddi şekilde etkileyen dört uzun süreli kapanma oldu. En son kapanma 2019’da, yine Trump’ın ilk dönemindeydi.
O dönem Trump’ın Meksika duvarı için finansman içermeyen geçici bütçe tasarısını imzalamama restiyle bir bütçe krizi ortaya çıkmıştı. Demokratların geri adım atmaması üzerine federal hükümet o dönem kısmen kapanmıştı.
Aralık 2018’de başlayan süreç Ocak 2019’da bitti ve 35 gün sürdü. Bu, ABD tarihinin en uzun süreli hükümet kapanmasıydı.