Turizm Araştırmaları Derneği (TURAD) Başkanı Bahattin Yücel, sektörde bozulan rekabet ortamına ilişkin endişeler oluşmaya başladığını belirterek yeni yasa tasarısının bu endişeleri giderecek şekilde hazırlanması çağrısı yaptı.
Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un sektörün lider oyuncusu konumundaki Etstur’un sahibi olmasının, bu şirketin sektördeki zaten hakim pozisyonunu daha da güçlendirebileceğini belirten eski turizm bakanı Yücel, son dönemde 70 civarında otelin diğer operatörleri bırakarak Etstur ile çalışmaya başladığını, bunun da pazardaki diğer oyuncuların sürdürülebilirliği konusunda soru işaretleri yarattığını söyledi.
Yurt içinde ve dışında paket tur ve otel konaklama hizmetleri veren Etstur’un sahibi Ersoy, 9 Temmuz 2018’de kültür ve turizm bakanı olarak göreve başlamıştı. Bakanlığın internet sitesinde yer alan bilgiye göre, Ersoy 11 Temmuz 2018 itibariyle şirketindeki bütün görevlerini ve unvanlarını profesyonellere devretmişti.
Yücel’in verdiği bilgiye göre, Etstur’un iç turizmde yaz tatili bölümünde yüzde 60’ın üzerinde pazar payı bulunuyor.
Turizm sektöründeki gelişmelerle ilgili bugün basınla biraraya gelen Yücel şunları söyledi: “Pazar payını büyük ölçüde elinde tutan aynı zamanda kural koyucu ise burada çok hassas bir denge ortaya çıkıyor. Bunun da gözetilmesi gerek. Bu gözetimin yolu da denetim mekanizmalarının ve açık yönetim tarzının hakim olması ile sağlanabilir. Burada önemli olan bu. Çünkü 8 bin seyahat acentasından bahsediyoruz. Onların hepsinin eşit olduğu bir durum sağlanmak zorunda.”
Yeni yasanın rekabet ortamını garanti altına alıp güçlü bir denetim mekanizması oluşturacak şekilde kurgulanması gerektiğini belirten TURAD başkanı, yasa çalışmalarının ‘kapalı kapılar ardında’ değil, daha katılımcı, demokratik ve şeffaf şekilde yürütülmesi gerektiğini söyledi.
Bu nedenle tur şirketleri ve acentaları doğrudan etkileyecek yeni yasa çalışmalarının büyük önem taşıdığını ifade eden Yücel şöyle devam etti: “Sıkıntılı bir sürece girdiğimiz görülüyor. Tartışılmadan yapılan, sektörle kamuoyu ile tartışılmayan birtakım uygulamaların ileride daha ağır sonuçlar doğuracağı ortada. Kapalı kapılar ardında bir çalışmanın yapılması bana garip geliyor. Son kararı siyasi otorite verecektir, son sözü parlamento söylecektir, buna kimsenin itirazı yok. Ama bunun daha katılımcı, daha demokratik bir yöntemle ele alınması gerekirdi. O konuda bir eksiklik var. O eksikliğin sektörü olumsuz etkilememesini diliyoruz. Konu elbette Ets ya da Ets’nin sahibinin bakan olması değil. Birincisi, rekabete aykırılık nedeniyle tüketici zarara uğruyor mu? İkincisi hizmet nitelik ve standartları, en üst uygulama merci olan bakanlık tarafından hayata geçirilmek yerine farklı bir takım kısıtlamalarla pazarda ayrıcalık mı yaratılıyor buna bakmak gerekiyor. Yerli tur operatörü yabancı tur operatörü ayrımının yapılması, bir yandan uluslararası rezervasyon ağlarının Türkiye’deki çalışmalarının dijital kapitülasyon iddiasıyla yasaklanmasına ilişkin görüşlerin kural koyucu makamda bulunan bakan tarafından dile getirilmesi sadece bizi değil dışarıyı da etkileyecek bir durum.”
Rekabet hukuku açısından
Toplantıda konuyu rekabet hukuku açısından ele alan avukat Murat Uysal da yeni yasanın çok titizlikle hazırlanması ve herhangi bir kesime rekabet avantajı sağlayacak yapıda olmaması gerektiğini vurguladı.
Uysal şöyle konuştu: “Pazardaki en büyük oyuncunun sahibi bakan olduğu zaman, siz kanun taslağı hazırlarken pazarın, derneklerin, STK’ların oyuncularını davet ediyorum demeniz lazım. Taslağı hazırlarken bu durumda kendi şirketinizin fikirlerini de almak zorundasınız çünkü şu anda görünen en büyük oyuncu onlar. Basit bir şüphecilikle bakarsanız, bakanlığı döneminde yeni bir taslak- ki 40 küsur senedir varolan bir kanunu değiştiren bir taslak bu- yapıyor olmak pazarda en büyük oyuncu olan şirketin sahibi iken mutlaka soru işareti yaratır. Taslak böyle çıkarsa pazardaki oyuncuların bazı işlere girmesinin önünü kesmek, dolayısıyla o işleri belli yerlere kanalize edip belli yerlerde o gücü tutmak gibi anlıyorum. Şu andaki kanun taslağı da bana göre rekabete sekte vuran ve aykırı bir şekilde ilerliyor.”