FATİH GÖKHAN DİLER
fgdiler@gmail.com
Yurt dışındaki benzer bir uygulamadan esinlenerek, sadece erkeklerin konuşmacı olarak davet edildiği ‘kadınsız toplantılar’ı tespit etmeye başlayan Barış Gençer Baykan, bunları kendi sitesinde afişe ediyor.
Dünya Kadın Zirvesi’nde düzenlenen panelden bir kare… Fotoğraf: allmalepanels.tumblr.com
Yeditepe Üniversitesi Kamu Yönetimi öğretim üyesi Baykan, “Kadınlara çoğunlukla sunucu veya kolaylaştırıcılık rolü uygun görülüyor. Eşitlikçi toplantı çok az. Kadınların oranı takriben yüzde 20’yi geçmiyor” diye konuştu.
Baykan’ın örnek aldığı uygulamalardan en önde geleni Finlandiya’daki Tampere Üniversitesi’nin öğretim üyesi Saar Särmä’nın başlattığı ‘All Male Panels’ (Hepsi Erkek Paneller) adı altında derlediği kadınsız toplantılar serisi… Särmä’nın girişimi Guardian gibi gazetelerin dikkatini çekmiş ve buna benzer çalışmalar popülerlik kazanarak, dünya geneline yayılmaya başlamıştı.
Särmä topladığı etkinlikleri kendi sitesinde ‘Tebrikler! Hepsi Erkek Panel Düzenlediniz’ etiketiyle, sosyal medyada ‘#allmalepanels’ (#hepsierkekpanel) etiketiyle paylaşıyor.
Yeditepe Üniversitesi Kamu Yönetimi öğretim üyesi Barış Gençer Baykan
Türkiye’de henüz benzer bir girişim yokken, Barış Gencer Baykan çeşitli mecralarda karşısına çıkan panel, tartışma veya sempozyum gibi etkinliklerin ilanlarına bakıp tespit ettiği ‘kadınsız toplantılar’ı kişisel Facebook sayfasında paylaşmaya başladı. Baykan bir arkadaşının da cesaretlendirmesiyle bu çalışmayı daha da ilerletmeye karar verdi.
“İlk başlarda karşıma çıkanları derliyordum. Şimdilerde Twitter, Facebook, Linkedin gibi çeşitli mecraları tararken katılımcı profiline özellikle dikkat ediyorum. Bir de katkılar artmaya başladı. Farklı meslek gruplarından insanlar örnekler gönderiyor” diyen Baykan, bu ‘kadınsız toplantılar’ı düzenleyenlere, neden konuşmacı olarak hiç kadın davet etmediklerini de ayrıca sorduğunu aktardı.
Etkinliklerle ilgili görsel duyurularla beraber, organizasyonu yapanların konuya ilişkin ‘bahanelerini’ de kişisel Facebook sayfasının dışında, yöneticisi olduğu ‘yesilgundem.net’ sitesinde derliyor.
Bugüne kadar derlenen ‘kadınsız toplantı’ sayısı 40 olmuş. Etkinlikler ise çok çeşitli konularda. Şirketler hukundan şiir dinletisine, finans zirvesinden bölgesel kalkınma paneline, iklim tartışmalarından İdlib harekatına, kent mimarisinden çizgi roman söyleşilerine, kadınların konuşmacı olarak davet edilmediği pek çok toplantı…
“Neden kadın konuşmacı yok” sorusunu görünür olması açısından genelde etkinliklerin sosyal medya paylaşımlarının altına yorum şeklinde yönelttiğini kaydeden Baykan şöyle devam etti: “Yaklaşık yarısı cevap vermiyor. Büyük oranda da önceki etkinliklerde veya diğer oturumlarda kadınlara yer verildiği yönünde cevaplar veriliyor. Bir de kadınların acil işlerinin çıktığı için veya müsait olmadıkları gelemedikleri söyleniyor. Bu cevap toplumsal cinsiyet rollerine dair ipuçları içeriyor. Bazı siyasi toplantılara yorum yaptığımda art niyetli olmakla veya etkinliği karalamakla suçlanabiliyorum. Aslında etkinliği düzenleyenlerin bu konuyu hiç düşünmediklerini seziyorum.”
Baykan’ın aldığı cevaplardan bazıları şu şekilde:
“Kadın panelist vardı fakat ani bir gelişme sonucu katılamadı.”
“Bilmem, bir önceki etkinliğimizde vardı, kadın uzman öneriniz varsa davet edebiliriz.”
“Panelimizin moderatörü kadın…”
“Öyle bir algı yaratmanız doğru degil. Yani iyileştirici değil yıkıcı yönünüz var. Yapılanın nedenini bilmeden yargılamak…”
“Ne alaka. Önceki haftalarda da birçok bayan katılımcı oldu. Çok saçma bir soru.”
Temsiliyette eşitsizliğin gün gibi ortada olduğunu düşünen Baykan, ancak durum kanıksanmış olduğundan kimsenin fark etmediğini belirtiyor. Dahası, toplantıların kadın konuşmacılar olmadan yapılmasının doğal olduğu görüşünün hakim olduğuna dikkat çekiyor: “Aldığım tepkilerden kadınların yer almadığı panellerin bu kadar yaygın olduğunu kimsenin aklına getirmediğini anlıyorum.”
Fırsatı olursa kadınların da olduğu toplantıları da derlemek istediğini söyleyen Baykan, bu şekilde eşitlikçi toplantıların ne kadar az olduğunun iyice vurgulanacağını belirtiyor.
Baykan son olarak şöyle diyor: “Kadınlara çoğunlukla sunucu veya kolaylaştırıcılık rolü uygun görülüyor. Eşitlikçi toplantı çok az. Kadınların oranı takriben yüzde 20’yi geçmiyor. Temsili olmasa da bu örneklerden bir araştırma çıkabilir. ‘Kadınsız toplantılar’ın hangi konularda yoğunlaştığı ve cinsiyet kotası olup olmadığı incelenebilir. Sonuçlar kurumlarla da paylaşılırsa değişimi tetikleyebilir.”