Rusya'nın misilleme listesi genişliyor: 20 maddede Türkiye'ye yönelik yaptırımlar

Türkiye’nin Rus savaş uçağını düşürmesinin üzerini kolayca kapatmayacağının sinyalini veren Rusya, dört bir koldan misillime hamlelerine devam ediyor.

Rusya Devlet Başkanı Vladmir Putin’in “Terör işbirlikçileri tarafından sırtımızdan bıçaklandık. Bugünkü trajik olayın, Rusya-Türkiye ilişkileri üzerinde ciddi sonuçları olacak” demesinin ardından Moskova’dan Ankara’ya yönelik art arda yaptırımlar geldi.

İki ülke arasındaki askeri, ticari ve diplomatik ilişkiler ‘buz keserken‘, turizm ve spor alanında misilleme adımları atıldı. “Doğalgaz ne olacak?” sorusunun cevabı ise merakla bekleniyor.

Son iki günde Rusya’nın açıkladığı yaptırımlar şöyle:

1- Vize serbestisi kalkıyor

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Türkiye ile vize serbestisini 1 Ocak 2016’dan itibaren askıya alınacağını açıkladı.

Suriyeli mevkidaşı Velid Muallim ile yaptığı görüşmenin ardından konuşan Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, Ankara’nın gerçek niyetleriyle ilgili kafalarındaki soruların giderek arttığını belirterek, “Türkiye’nin terörizmi yok etmeye gerçekten niyeti var mı, bundan emin değiliz”dedi.

2- Anlaşmalar teker teker iptal ediliyor

Rusya Kültür Bakanı Vladimir Medinskiy,  merkezi Ankara’da bulunan ve Türkçe konuşan ülkeleri bir araya getiren Türksoy Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı ile arasındaki ilişkileri askıya aldıklarını duyurdu.

Rusya Spor Bakanı Vitaliy Mutko, Türk inşaat firmalarının Rusya’da yapılacak 2018 Dünya Şampiyonası için yapılacak stadyumların inşasında yer almayacağını açıkladı.

Rus metal üreticisi MMK Metalurji’nin Genel Müdür Yardımcısı Sergey Sulimov, Türkiye’deki bulunan fabrikaları için verilen tekliflerin yetersiz olduğunu söyleyerek “Yakın gelecekte satış için anlaşma yapılmasını beklemiyoruz” dedi.

3- Kırmızı hat kesildi

Rusya Savunma Bakanlığı, Türkiye’yle askeri işbirliği kanallarının tümünün askıya alındığını açıkladı. Acil durumlarda ordular arasında irtibatı sağlayan ‘Kırmızı hat‘ da askıya alınan iletişim kanalları arasında.

4- Rusya, Türkiye’den gidenleri iptal damgasıyla geri gönderdi

Rusya’ya gitmek isteyen bazı Türk vatandaşları artık havaalanından geri çevriliyor. Moskova’daki Sheremetyevo Havalimanı’na inen bazı Türkiyeliler Rusya’ya alınmıyor ve pasaportlarına iptal damgası vurularak İstanbul’a geri gönderiliyor.

5- Rusya’daki Türkiyelilere gözaltı

‘Uçak krizi‘nin ardından Türkiye’den Rusya’nın Krasnodar kentindeki bir fuara giden 60 kişilik iş insanı kafilesi gözaltına alındı.

Rusya ile Türkiye’nin arasında turist vizesinin 30 gün süre için kalkmasının ardından, iki ülkenin iş insanları iş ziyaretlerini vizesiz gerçekleştirebiliyordu. Ancak bundan sona bu durumun da değişeceği görülüyor.

6- Türkiye’deki Ruslara çağrı: Ülkenize geri dönün

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Rusya lideri Vladimir Putin’in ‘Türkiye’ye gitmeyin‘ çağrılarının ardından Rus Dışişleri Bakanlığı resmen, vatandaşlarına Türkiye’ye gitmemelerini ve Türkiye’de bulunan Ruslara da ülkelerine dönmelerini ‘tavsiye etti‘.

7- Akkuyu ve Türk Akımı iptal olabilir mesajı

Rusya Başbakanı Dimitri Medvedev’in Türkiye’yle bazı ortak projelerin iptal edileceğini açıklamasının ardından Akkuyu nükleer santrali ve Türk Akımı doğalgaz boru hattının da bu yaptırımlar dahilinde olabileceği belirtildi.

Rusya Ekonomik Kalkınma Bakanı Aleksey Ulyukayev, Türkiye’ye uygulanacak tüm yaptırımların Dünya Ticaret Örgütü’nün normlarına uygun olacağını söyledi.

8- 350 TIR gümrükte bekletiliyor

Rus savaş uçağının Suriye sınırında düşürülmesinden bu yana Türkiye’den giden TIR’lar Rus gümrüklerinden geçirilmiyor.

Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener, Türkiye’den giden toplam 350 TIR’ın gümrüklerde bekletildiğini söyledi.

150 TIR’ın Gürcistan üzerinden, 250 TIR’ın da Ukrayna üzerinden Rusya’ya ulaştığını söyleyen Şener, gümrüklerde tüm TIR’lardan ‘tam tespit‘ taraması istendiğini ifade etti.

9- Gıda ithalatı Türkiye’den başka ülkelere yönlendiriliyor

Rusya Tarım Bakanı Aleksandr Tkaçev, Türkiye’den gıda ithalatının başka ülkelere yönlendirilmesi için yoğun bir çalışma yürütüldüğünü söyledi.

Rusya için, Türkiye’den gelen gıda ürünlerinin kalite sorununa göz yummaya bir son verme vaktinin geldiğini belirten Rus Bakan “Türkiye’nin ürünleri kalite açısından mükemmel değildi, kalite standartlarına uygun olmadığı durumlara rastlandı ve bunlar tekrarlandı. Bütün bu olanlardan sonra, bu duruma göz yummamalıyız. Bizi sırtımızdan bıçaklayanlar karşılığını almalı” ifadelerini kullandı.

10- Askeri yanıt tehdidi

Rus parlamentosunun alt kanadı olan Duma’nın Başkanı Sergey Narışkin, Türkiye’ye Rus uçağını düşürmeleri nedeniyle askeri yanıt vermeye hakları olduğunu söyledi.

Narışkin, “Türkiye’nin uçağımızı düşürmesinin ardından uluslararası hukuku devreye sokmanın yanı sıra bu ülkeye askeri olarak yanıt vermeye de hakkımız var. Bu yapılan, askerimizin bilinçli olarak öldürülmesidir. Bu eylemin cezalandırılması gerekir” dedi.

Moskova’nın ‘uçak krizi’yle ilgili daha önce aldığı misillime kararları şöyleydi:

11- Lazkiye’ye S-400 füzeleri

Rus Genelkurmayı, Akdeniz’de Türk karasularının hemen dibine dev hava savunma gemisi Moskova’yı konuşlandırma kararı aldı.

Bunun yanı sıra Suriye’nin Lazkiye vilayetindeki üssüne S-400 füzeleri yerleştirilecek. Lazkiye’deki S-400’lerin menzili Antalya, Nevşehir ve Mardin’e kadar geniş bir bölgeye uzanıyor.

12- Operasyonlara devam

Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov ise Rusya’nın Türkiye sınırındaki hava saldırılarına devam edeceğini söyledi.

Terörist ve militanların Türkiye sınırından bir türlü uzaklaşmadıklarını, aksine sınır hattı üzerinde konuşlanmakta ısrarcı olduklarını savunan Peskov, “Şüphesiz Türkiye sınır hattı üzerindeki operasyonlarımız devam edecektir” diye konuştu.

13- ‘Türkiye’ye gitmeyin’ çağrısı

Ankara ziyaretini iptal eden Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, “Türkiye’deki terör tehditi Mısır’dan daha az değil” diyerek Rus vatandaşlarına Türkiye’ye gitmeme çağrısı yaptı.

Putin de Dışişleri Bakanlığı’nın ‘tehlikeli’ ilan ettiği Türkiye’ye gidilmemesi yönündeki çağrıyı destekleyerek, “Türkiye’deki vatandaşlarımız kesinlikle ciddi bir tehlike içinde” diye konuştu.

14- Türkiye tur satışları iptal

‘Uçak krizi‘nin hemen ardından Rusya’nın en büyük tur operatörlerinden Natalie Tur, Türkiye’ye tur satışlarını durdurduğunu açıkladı.

Bugün de Rus turizm şirketi Brisco, Türkiye turlarının satışını durdurdu.

15- BM’ye ‘teröristler nasıl finanse ediliyor, araştırın’ çağrısı

Putin’in İslamcı militanların Türkiye tarafından finanse edildiğini ima etmesinin ve IŞİD’in petrolünün Türkiye’ye gittiğini söylemesinin ardından Rusya, BM Güvenlik Konseyi’nden teröristlerin nasıl finanse edildiği hakkındaki bilgileri incelemesini isteyecek.

16- ‘Ermeni Soykırımı’nın inkarını suç sayan tasarı parlamentoda

Rus milletvekilleri ‘Ermeni Soykırımı‘nın inkarını suç sayan yasa tasarısını parlamentoya sundu. Adil Rusya partisi lideri Sergey Mironov, Twitter’dan yaptığı açıklamada “Az önce, Türkiye tarafından 1915’te gerçekleştirilen Ermeni soykırımını inkar edenlerin sorumlu tutulmasıyla ilgili bir yasa tasarısı sunduk” dedi.

17- Beyaz et ithalatı yasaklanıyor

Rusya’nın Türkiye’den beyaz et alımı 1 Aralık’tan itibaren durduruluyor. Piyasa düzenleyicisi kamu kuruluşu Rosselkhoznadzor, kararın ‘kesinlikle siyasi olmadığını‘, ürünlerin gıda güvenliği standartlarına uygun olmadığı için alınmayacağını savundu.

18- Türk mallarının Rus gümrüklerine girişi durdu

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Yönetim Kurulu Üyesi ve Makine İhracatçıları Birliği Başkanı Adnan Dalgakıran, tüm Türk mallarının Rus gümrüklerine girişinin durduğunu, malların gümrüğe kabul edilmediğini söyledi.

Dalgakıran “Tüm Türk mallarının şu anda gümrüklere girişi durdu. Buna makineler de dahil. Şu anda hiçbir Türk malı gümrüğe kabul edilmiyor. ‘Sayım var’ gibi çeşitli gerekçeler sunuyorlar” dedi.

19- Rus takımlar kamp programlarını iptal ediyor

Sputnik’in haberine göre Rus futbol kulüpleri, Türkiye’de düzenlemeyi planladıkları kış kampı programlarını iptal etmeye hazırlanıyor. Amkar kulübü, Türkiye kampı planlarını büyük ihtimalle iptal edip, Abhazya ya da Kırım seçeneklerini değerlendireceğini açıkladı.

Çeçen futbol kulübü Terek’ten yapılan açıklamada da “Kış kampımızı Türkiye’de yapmayı planlıyorduk ve hatta anlaşmamız bile var. Ama Rusya Futbol Birliği’nin ‘Türkiye’de kamp düzenlemeyin’ çağrısına uymaya hazırız” denildi.

Krasnodar, Ural, Ufa ve Kuban takımından da benzer açıklama geldi. Söz konusu futbol kulüpleri Rusya Futbol Birliği’nin çağrısına uyarak Türkiye’de kamp yapmayacaklarını açıkladı.

20- Türk şirketlerinin projeleri iptal olabilir

Rusya Federasyonu Başbakanı Dmitriy Medvedev, bu durumun Türk şirketlerinin Rusya’da aldığı projelerin iptal edilmesine yol açabileceğini söyledi.

Medvedev, “Rusya ile Türkiye arasındaki iyi komşuluk ilişkileri ekonomi ve siyasi açılar dahil olmak üzere zarar gördü. Bu hasarı telafi etmek zor olacak. Bu eylemin bir dizi ortak projenin iptal edilmesi ve Türk şirketlerinin Rus pazarındaki pozisyonlarını kaybetmesi gibi doğrudan sonuçları olabilir” diye konuştu.

Doğalgaz ne olacak?

Türkiye ile Rusya arasındaki gerilimin ardından akıllara gelen ilk soru“Rusya doğalgazı kesecek mi?” oldu. Bu sorunun cevabı ‘şimdilik‘ ‘Hayır‘. Rusya Enerji Bakan Yardımcısı Anatoliy Yanovskiy, ‘uçak krizi‘nin ardından yaptığı açıklamada, “Türkiye’ye doğalgaz sevkiyatınında sıkıntı yok” dedi.

Rusya Enerji Bakanı Aleksandr Novak ise “(Yaptırımlarla ilgili) tüm kararlar hükümet tarafından tartışılıp alınacak” diye konuştu.

Türkiye’ye doğalgaz gönderiminin sınırlandırılıp sınırlandırılmayacağı, Gazprom Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Valeriy Golubyev’e de soruldu. Golubyev, “Bu konuda yorum yapmayacağım” dedi.

Türkiye, en büyük tedarikçisi konumundaki Rusya’dan yıllık doğalgaz ihtiyacının yarıdan fazlasını karşılıyor. Türkiye, Ukrayna üzerinden gelen ve Trakya’dan giriş yapan Batı Hattı ile Karadeniz’in altından gelip Samsun’dan karaya çıkan Mavi Akım üzerinden Rusya’dan doğalgaz alıyor.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) 2014 Doğalgaz Sektörü Raporu’na göre 2014 yılında doğalgaz ithalatı yüzde 54.76’lık payla en fazla Rusya’dan yapılırken, miktar olarak ise yaklaşık 50 milyar metreküplük doğalgaz ihtiyacının 26 milyar metreküpü Rusya’dan karşılandı.