Amerikalı Nobel ödüllü ekonomist Joseph Stiglitz, Türkiye’ye ‘dengeli gelişme’ uyarısında bulundu. Dünyada ihracata dayalı büyümenin daraldığını belirten Stiglitz, “Çin iç talebe yöneliyor. Bu, gerçeği görmektir. Türkiye’de de gelişme stratejisi dengeli olmalı. İç talebi emlak ve altyapıya dayandıramazsınız” dedi.
Türkiye para politikalarından etkilenen ülkelerden biri
Çukurova Genç İşadamları Derneği’nin (Çukurova GİAD), Adana HiltonSA Oteli’nde gerçekleştirdiği 4’üncü Çukurova Zirvesi’ne ‘baş konuşmacı’ olarak katılan Prof. Dr. Joseph E. Stiglitz, ‘Global ekonomi ve 2015 beklentileri, Türkiye’nin önemi’ konulu sunumunda özetle şunları söyledi:
*Para politikalarından etkilenen ülkeler ekonomilerinde açık olan ülkeler, bütçesinde açık olan ülkelerdir. Türkiye bunlardan biri.
Krizin sona ereceğini sanmıyorum
*Krizin sona ereceğini sanmıyorum. Uzun süreli donabilir. Rusya’ya yaptırımlar devam edecek. İhlal edilenler Rusya açısından görmezden gelinemez. Ukrayna çok büyük ve çok önemli. Büyük bir ihtimalle yaptırımlar kaldırılmayacak. Bu Türkiye için çok önemli. Rusya ile ticaret var çünkü. Petrol fiyatlarının düşmesi ve yaptırımların sürmesi Rusya’yı etkiliyor. Bunun sonucu olumlu olmayacak, kötüye gidecek.
ABD’de fırsat eşitliği yok denecek kadar az
*ABD’de dünya popülasyonunun yüzde 5’i ABD’de yaşıyor ve dünyadaki tutukluların yüzde 25’i de ABD’de bulunuyor. Hapishanedekiler için harcama yapılıyor. Üniversiteden çok hapishanelerimize para harcıyoruz. Böyle olmaması gerekir. Olmamız gereken ve olduğumuz yer arasında ciddi fark var. Kişi başı milli gelir ortalaması 25 yıl öncesiyle aynı. Tam zamanlı çalışan birinin geliri 40 sene önceki geliriyle aynı. İnsanların çoğu mutlu değil çünkü paraları yok. Amerikan rüyası var ama 40 senede işçilerin geliri aynı kalmış. Fırsat eşitliği saçmalık. Yok öyle bir şey. Diğer ülkelerle kıyasla imkan ve fırsat eşitliği yok denecek kadar az diğer ülkelere kıyasla.
İç talebi emlak ve altyapıya dayandıramazsınız
*İhracat piyasası zayıfladığında ihracat yaparak büyüme modeli işe yaramayacaktır. Bu nedenle Çin iç talebe yöneliyor. Bu, gerçeği görmektir. Türkiye ve gelişmekte olan piyasalar iç talebi nasıl tetikleyebilir? Dikkatli olmalı. İç talebi emlak ve altyapıya dayandıramazsınız.
Gelişme stratejisi dengeli olmalı
*Altyapı eksikliği, gelişmekte olan ülkelerde etkili oldu ama liman varsa bir şeyler satmalısınız. Üretim yöntemleri kullanarak limanları ve altyapıları kullanacaksınız. Bu gelişme stratejisi dengeli olmalı. Dengeli bir üretim dağıtımı konusunda piyasalar, çevre, eşitlik, sağlık gibi konulara eşitlik göstermek zorunda. En başarılı ülkeler bunu gördü.