İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın (İKSV) düzenlediği 15’inci İstanbul Bienali, 16 Eylül Cumartesi günü başlıyor.
Elmgreen ve Dragset ikilisinin küratörlüğünde ‘iyi bir komşu’ temasıyla düzenlenecek bienalde ev, komşu ve mahalle konuları ele alınıyor. Bienal 12 Kasım’a kadar farklı mekanlarda devam edecek.
9 Soruda İstanbul Bienali…
1. Bu yıl bienal kimlere emanet?
15. İstanbul Bienali’nin küratörlüğü bu yıl bir Kuzey Avrupalı bir sanatçı ikilisine, Elmgreen ve Dragset’e emanet edilmiş durumda. İstanbul Bienali’nin tarihinde ilk kez bienalin küratörlüğünü küratörler değil, sanatçılar üstlenecek.
22 yıldır birlikte çalışan Michael Elmgreen ve Ingar Dragset kışkırtıcı ve heybetli işleriyle sanat dünyasının yakından tanıdığı isimler.
2. Küratörler hangi işleriyle hatırlanıyor?
Fotoğraflar: iksv.org
Teksas çölünün ortasına yerleştirdikleri Prada mağazasından, New York’ta Rockefeller Center’ın önüne ‘Van Gogh’un kulağı’ adıyla yerleştirdikleri ters yüzme havuzu heykeline; Londra’nın en büyük meydanlarından Trafalgar Meydanı’na yerleştirdikleri oyuncak atında sallanan erkek çocuk heykelinden, Venedik Bienali’nde sergilenen bir havuzda yüzüstü yatan hayali bir koleksiyonerin evine kadar, izleyenleri şaşırtan ve düşündüren pek çok işleri var.
İstanbul’u ve Türkiye’deki sanat ortamını yakından tanıyan ikili önce daha önce üç defa İstanbul Bienali’ne de sanatçı olarak da katılmıştı.
3. ‘İyi bir komşu’dan amaç ne?
Bienalin bu yılki teması cevaplarla değil, ‘iyi bir komşunun kim olduğuna dair’ sorularla oluşturuldu. ‘İyi bir komşu sizin gibi yaşayan birisi midir?’, ‘İyi bir komşu sizinle aynı gazeteyi mi okur?’ veya ‘İyi bir komşu müzik dinlerken kulaklık mı takar?’ gibi sorularla yeni bir tartışma ortamı yaratmak.
4. Hangi ülkeden kaç sanatçı var?
Bienalde 32 ülkeden 56 sanatçının ev, mahalle ve aidiyet kavramlarını tartışmaya açan işleri sergilenecek.
Küratörler tarafından geliştirilen 40 soru etrafında şekillen tema, yaşları 8’den 84’e uzanan 40 kişinin iyi bir komşu hakkında sorular sorduğu performansla aralık ayında tanıtılmıştı.
5. Elmgreen ve Dragset İstanbul Bienali’ni nasıl anlatıyor?
Küratörler bienal için şunları söylemişti: “Komşunuz sizden oldukça farklı yaşayan biri olabilir. Ancak umuyoruz ki siz, son dönemde dünyadaki pek çok politikacının aksine ‘öteki’ korkunuzla etrafınıza çitler örerek baş etmiyorsunuzdur. 15. İstanbul Bienali’ndeki sanatçılar ev, mahalle, aidiyet ve müşterek yaşam hakkındaki fikirleri çeşitli perspektiflerden tartışmaya açıyor. İşlerden bazıları ev yaşamımızdaki hâl ve koşulların nasıl değiştiğini ve mahallelerimizin geçirdiği dönüşümü incelerken bazıları da günümüzün jeopolitik sorunlarının nasıl üstesinden geldiğimizi mikro ölçekte ele alıyor. Bienal sergiye davet edilen sanatçıların kişisel veya analitik ifadeleriyle biçimlenerek umutlarla hayallerin, hüzünle öfkenin, geçmişle bugünün birbirine karıştığı alanlar yaratıyor.”
6. Bienal bu yıl hangi mekânlarda olacak?
Bienal bu yıl temasına da uygun olarak birbirine yürüme mesafesinde altı komşu mekânda ziyaretçilerini ağırlayacak.
Bienal sergileri bu yıl, İstanbul Modern, Galata Özel Rum İlköğretim Okulu, Pera Müzesi ve Küçük Mustafa Paşa Hamamı gibi daha önce de İstanbul bienallerine ev sahipliği yapan mekânların yanısıra, Cihangir’deki ARK Kültür ile Asmalımescit’te yer alan sanatçı stüdyosu gibi konut özelliği taşıyan mekânlarda gerçekleşecek.
7. Hangi eserler olacak?
Bienale katılacak sanatçılar temmuz ayında açıklandı, ancak sergilenecek işlerle ilgili henüz ayrıntı verilmedi. 56 sanatçıdan 30’unun bienal için özel olarak iş ürettiğini ve bu işlerin görücüye ilk kez çıkacağını biliyoruz. Onun dışında küçük ipuçlarımız var.
Bienalin ilk sürprizi Meksikalı sanatçı Alejandro Almanza Pereda’nın, betona batırılmış tablosuyla Pera Müzesi’nin koleksiyon sergisine yaptığı ‘müdahale’ oldu. Pereda’nın, betona batırdığı manzara tablolarından ilki serginin açılmasına bir ay kala müzenin ‘Kesişen Dünyalar’ isimli kalıcı koleksiyon sergisinin içine yerleştirildi.
Sanatçı Burçak Bingöl’ün seramikten ürettiği, Beyoğlu’nda yetişen çiçeklerle bezenmiş güvenlik kameraları da şehrin çeşitli noktalarına yerleştirilmeye başlandı.
Bienal boyunca da aralarında Kumbaracı 50, Pera Müzesi, Şimdi Cafe, LeBon Pastanesi gibi mekânların olduğu 20’yi aşkın noktada görülebilecek.
Ayrıca bienal mekanlarından ARK Kültür, kurmaca bir “müze eve” dönüştürülerek üç katta da tek bir sanatçının eserlerine ev sahipliği yapacak.
Yoğunluk Sanatçı Atölyesi ise Asmalımescit’te bir apartmanda yer alan stüdyolarını yeniden tasarlayarak ziyarete açacak. Belirli zaman aralıklarında, küçük gruplar halinde ziyaret edilebilecek stüdyoda, sanatçı kolektifinin bienal için özel olarak geliştirdiği bir enstalasyon yer alacak.
8. Bienalde sergilerden başka neler var?
Serginin yanısıra bienal süresince farklı alanlardan isimlerin katılımıyla gerçekleştirilecek ücretsiz etkinliklerle iyi bir komşu başlığı tartışılmaya devam edecek.
15. İstanbul Bienali Kamusal Programı katılımcıları arasında savaş ve yerinden edilmenin kadınlar üzerindeki etkisini araştırdığı çalışmalarıyla tanınan Shahrzad Mojab, liberal çokkültürcülüğe yönelik eleştirileriyle bilinen Joseph Massad, Siyasal Ekonomi profesörü Massimo de Angelis ve mekân pratikleri üzerine pek çok araştırması bulunan Yunan mimar ve akademisyen Stavros Stavrides gibi isimler yer alıyor.
Ayrıca avukat ve yazar Rita Ender komşuluk hakkını kanunlarda inceleyecek, araştırmacı Shahrzad Mojab savaştan bir kadın olarak kendi bedeninin etkilenmesi ve göç tecrübesi üzerine bir konuşma yapacak, Evrim Hikmet Öğüt Türkiye’deki göçmen müzisyenler ve Türkiyeli müzisyenlerle doğaçlama caz dinletisi düzenleyecek, Ezgi Tuncer yemeklerin yersiz yurtsuzluğuyla ilgili bir yemek şovu ve tartışma etkinliği hazırlayacak.
9. İstanbul sokaklarında gördüğümüz afişler ne anlama geliyor?
15. İstanbul Bienal bu yıl, İstanbulluları komşuluk ilişkilerine dair sorular soracak sergi afişlerini kendi evlerine asmaya davet ediyor.
Bienal boyunca ‘iyi bir komşu’nun farklı tanımlarını düşündüren soruların yer aldığı afişler şehrin sokaklarına, mahallelerine ve evlerine de yayılacak. Dükkânlardan kafelere, otobüs duraklarından evlerin camlarına kadar tüm şehirde iyi bir komşu soruları sergilenecek.
Afişler, İKSV ana gişe, Pera Müzesi ve belirli Biletix gişelerinden ücretsiz olarak edinilebilir. Kampanya kapsamında asılan afişler, #iyibirkomsu etiketiyle sosyal medyada paylaşılarak sanal ortamda da bir buluşma noktası sağlıyor.