İstanbul İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi’nin verilerine göre 2018 yılında İstanbul’da en az 226 işçi iş cinayeti sonucunda yaşamını yitirdi. İSİG’in 2018 İstanbul İş Cinayetleri Raporu’na göre en çok iş cinayetinin yaşandığı kent İstanbul. Her yedi iş cinayetinden bir bu kentte kayıtlar geçti.
İSİG’in 2018 İstanbul İş Cinayetleri Raporu’ndaki verilerin yüzde 38’i basından, yüzde 62’sini işçilerin aile, mesai arkadaşları ve işyeri hekimlerinden alındı. 2013’te 96, 2014’te 198, 2015’te 142, 2016’da 262, 2017’de 230 kişinin öldüğüne dikkat çekilen raporda “2013’te İSİG Meclisi’nin veri toplama kanalları kısıtlı olduğu için sayı düşük” denildi.
OHAL ile başlayan süreçle birlikte ülke ölçeğinde olduğu gibi İstanbul’da da iş cinayetlerinde artış yaşandığı vurgulanan raporda şu ifadelere yer verildi: “Artışın temel nedenini üçüncü havalimanı inşaatı sürecinde işçi sınıfına yönelik baskı süreci oluşturuyor. İşçiler hak arayamıyor, iş bırakamıyor, görece daha güvenceli olan sendikalı işçiler dahi ‘Şu makine güvenli değil, çalışmayacağım’ diyemiyor.”
Rapora göre İstanbul’da Türkiye’de önemli yer tutan tarım iş kolu ölümlerine rastlanmıyor (2018’de üç balıkçı ölümü var). Ölümlerin yüzde 41’i yapı ve inşaat sektöründe yaşandı. Taşımacılık yüzde 8’le ikinci sırada, ticaretle uğraşanlar ve büro çalışanları yüzde 7’yle üçüncü sırada.
Birinci ölüm nedeni yüksekten düşme
Ölüm nedenlerinde ise başı yüzde 31’le yüksekten düşme çekti. Diğer nedenler ise şöyle sıralandı: Kalp krizi (yüzde 14), ezilme ve göçük (yüzde 13), trafik kazası (yüzde 8), şiddet (yüzde 7), patlama ve yanma (yüzde 6), nesne çarpması ve düşmesi (yüzde 4), boğulma ve zehirlenme (yüzde 4), intihar (yüzde 4), elektrik çarpması (yüzde 2), diğer nedenler (yüzde 7).
Cinsiyete göre bakıldığında ise ölenlerin yüzde 96’sı erkek yüzde 4’ü kadın. Ancak kadın işçi ölümleri yeterince bilinmiyor veya ‘iş cinayeti’ kapsamında görülmüyor. Bunun önemli nedenlerinden biri kadınların kayıtdışı çalışma oranının yüksek olması.
Yaş gruplarına göre dağılımda ise iş cinayeti kurbanlarının yüzde 46’sını 28-50 yaş grubu oluşturdu. 51-64 ve 18-27 yaş grupları da yüzde 19’arlık paya sahip. İş cinayeti sonucu ölen işçilerin yüzde 4’ü 65 yaşın üstünde, yüzde 11’i yaşı bilinmiyor. Yüzde 1’ini 18 yaş altı çocuk işçiler oluşturdu. İstanbul’da binlerce çalışan çocuk var ama tarım sektörü olmadığı için diğer şehirlere göre ölüm oranı daha düşük.
Kayıtlarda 24 göçmen işçi var
Raporda, iş cinayetlerinde ölen 24 göçmen/mülteci işçi geldikleri ülkelere göre dağılımı ise şöyle sıralandı: Sekiz Afganistanlı, dört Suriyeli, dört Türkmenistanlı, üç Pakistanlı, iki Azerbaycanlı, bir Özbekistanlı, bir Rusyalı ve bir Ukraynalı.
En çok ölüm Tuzla’da
İş cinayetlerinin ilçelere göre dağılımında 16 ölümle Tuzla başı çekti. Yedişer işçinin öldüğü Başakşehir, Beşiktaş ve Beylikdüzü ise en az sayıda işçinin öldüğü ilçeler.
2018 yılında İstanbul’da iş cinayete giden işçilerin sadece birinin sendikalı olduğuna dikkat çekilen raporda, “Başka deyişle ölenlerin neredeyse tamamı sendikalı değil” dendi. İSİG, cinayetlerin, yaralanmaların önüne geçilmesi, çalışma koşullarının iyileştirilmesi için ‘örgütlenmenin’ şart olduğuna vurgu yaparak, “Yaşamak ve yaşatmak için örgütlenmeli” ifadesini kullandığı raporunda ‘İş Cinayetlerine Karşı Sendikalı Ol… Yaşamak İçin Direnİşçi…’ sloganını yineledi.