Katılım bankacılığı olarak da bilinen faizsiz finans sisteminin denetim mekanizmasının odağına ‘İslam inancı’ ve ‘Fıkıh’ yerleştirildi. Denetçilerde aranacak olmazsa olmaz özellik ‘Allah-u Teala korkusu.’
Faizsiz finans kuruluşlarının bağımsız denetimini yürütecek denetçilerin uyması gereken etik kurallar ve denetim standartları belirlendi. Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu’nca (KGK) belirlenen kural ve standartlar 14 Aralık 2019 tarihli Resmi Gazete’de yayınlandı.
KGK ‘finansal raporların uluslararası standartlarla uyumlu olarak düzenlenmesini ve denetlenmesini sağlayacak standartlar koymak, etkin bir kamu gözetimini gerçekleştirmek’ amacıyla 2 Kasım 2011’de 660 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’yle (KHK) kurulmuştu.
Resmi Gazete’deki kurul kararı aynı gün Anadolu Ajansı tarafından ‘başlıklardan ibaret’ bir haber olarak servis edildi. Medya da böyle aktardı. Dolayısıyla da haber pek dikkat çekmedi.
Ancak KGK kararının ayrıntılarına bakınca, denetçilerin uyması gereken kurallar ve bu kuralların dayanaklarındaki İslami vurgu ve atıflar dikkat çekiyor.
Temel İslam inancı ve Fıkıh
Kurul kararının ‘Giriş’ bölümünde ayet ve surelerden alıntılar da yapılarak, “İslami bakış açısıyla denetçilerin uyacağı etik kurallar temel olarak İslam inancının ve Fıkhın ilke ve kurallarına uyar” deniyor.
‘Giriş’ şöyle:
‘Etik Kuralların Amaçları’ başlığı altında şu ifade yer alıyor: “… denetçilerin dini inançları nedeniyle ve Allah-u Teala’nın emirlerine uyma ve yasakladıklarından sakınma yolu olarak bu Kurallara uyma motivasyonuna sahip olduğu kabul edilir.”
‘Denetçiler İçin İlkelerin Dini Dayanakları’ başlıklı bölümde de birçok sureye atıfta bulunuluyor.
Etik ilkelerin başlıca dini dayanakları arasında ‘insanın yeryüzündeki halifelik ilkesi, ihlas, takva ve Allah-u Teala korkusu ve Allah-u Teala’ya hesap verilecek olması’na da yer veriliyor: “Denetçi Allah-u Teala korkusuyla hareket etmelidir… ‘Çünkü O gizliyi de bilir, ondan daha gizli olanı da.’
İlerleyen satırlarda da şu ifade dikkat çekiyor: “Denetçi Allah-u Teala’nın kendisini cezalandırabileceği her şeyden kaçınarak buna karşı göre önlem almalıdır.”
‘Etik İlkeler’ başlıklı bölümde, etik ilkelerin Fıkhi ilkelere aykırı olamayacağına, bu yüzden dini dayanaklar esas alınarak belirlendiğine dikkat çekiliyor.
‘Etik Davranış Kuralları’ başlıklı 6’ncı maddenin 5’inci fıkrasında denetçinin şu sorumlulukları taşıması gerektiği belirtiliyor: “Allah-u Teala’nın kendisini izlediğinin sürekli bilincinde olmak… Kıyamet gününde Allah-u Teala’ya hesap vereceğinin sürekli bilincinde olmak…. Allah-u Teala’nın rızası için sevgi ve kardeşlik göstermek.“
