Küresel ölçekte güçlenen dolar endeksinin de etkisiyle dolar/TL, 20 Aralık’tan bu yana aşılmayan 15 lira duvarını aştı ve dün de yükselişini sürdürdü. Uzmanlar, Türkiye’nin yüksek döviz ihtiyacı ve düşük rezervleriyle dış şoklara açık olması nedeniyle Türk Lirası’nda kan kaybının sürmesi bekleniyor.
Dolar/TL geçen yılın son günlerinde gördüğü 18,3 zirvesinin ardından devreye alınan kur korumalı mevduat ve Merkez Bankası’nın arka kapı satışlarıyla 15 liranın altında seyrini sürdürmüştü. Ancak önceki gün dört buçuk aydır kırılamayan 15 lira direnci kırıldı ve dolar/TL hızla yükselmeye başladı.
Bunda artan enflasyon oranları, yabancıların kaybolan ilgisi, Merkez Bankası rezervlerindeki düşüş ve KKM’den istenilen verimin alınamaması etkili oldu. Ayrıca dış şoklara açık hale gelen Türkiye, ABD Merkez Bankası’nın faiz arttırma sürecinde en riskli ülkelerden. Buna dair önlem de alınmıyor.
Artış sürecek mi?
Peki dolardaki artış sürecek mi? Uzmanlar, ekonomi yönetiminin politikaları nedeniyle artışın sürmesini bekliyor.
Dünya’dan Şebnem Turhan’ın haberine göre İş Yatırım Araştırma Direktörü Serhat Gürleyen, doların tüm dünyada arttığına dikkat çekerek “Türkiye vahşi finansal baskılama ve bozuk dış dengesiyle şoklara açık durumda. Açıklanan önlemler kalıcı bir çözüm getirmez” diye konuştu.
‘Temel politika yanlış’
İktidarın politikalarının yanlışlığına dikkat çeken ekonomi yazarı Uğur Gürses, şunları söyledi: “Havuzun dibi delik olunca kovayla su taşı, bardakla dök olmaz. Temel politika yanlış. Reel faiz 30 puan negatifken ne yapsan boş. Döviz de satsan sonu yok yasak da desen sonu yok. Sonuçta su akar mecrasını bulur. Bundan sonra da devam eder yükseliş. Kısıtlayıcı kurallar koydukça da bu işlem yasak elma haline gelir ve bu döviz bitiyor mu bitti mi bundan sonra hangi adım gelir kaygısıyla gelir vatandaş da şirketler de yani döviz ödemesi olanlar ithalat yapanlardan daha fazla talep olur. Peki neden şimdi? En önemli etken Fed. Geçen yıl ekim kasım ayında Fed’in bizi etkilemeyeceği ve 2023’ten önce faiz artırmayacağı yorumları yapılıyordu. Fed 25-50 hatta 75 gündemde faiz artırıyor. Dış dünyada tahvillerin faizleri yükseliyor, hisse senetlerinde düşüş var. Piyasa şuna ikna olmuş durumda Fed gümbür gümbür faiz artıracak. Bizde bunu göremeyen ekonomi yönetimi reel faizi negatife getirdi. Kısıtlamayla da dövizle olan mal ve hizmet talep görür, dövize talep olur bugünden almaya başlar. KKM ile durduramazsın.”
‘Dolar daha da güçlenmeye aday’
Piri Reis Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, hareketlenmenin temelde dışarı kaynaklı ve Türkiye’ye yansımaları olduğunu düşündüğünü belirtti.
Aslanoğlu şöyle konuştu: “ABD tahvil faizlerindeki sert yükseliş bütün piyasaları çok tedirgin ediyor. Geçmişte hep enflasyonun üzerinde kalan tahvil faizlerinin benzer bir harekete geçmesi çok tehlikeli olur. Baz senaryo değil ama böyle bir olasılık var. Beklenen enflasyonun bile üzerine gitmeye kalksa bitmemiş bir hareket var görünüyor. İskonto oranı bilinemeyince borsalar fiyatlama yapamıyor ve aşağı gidiyor. Bir süre sonra tüm varlıklara daha çok yansıyabilir. Özetle küresel risk iştahı bayağı düştü, dolar güçleniyor daha da artmaya aday. Güvenli limana yönelme eğilimi bizden para çıkışına yol açıyor görünüyor. Kur riski almak istemeyen reel sektör talebi de buna eklenmiş görünüyor. Kurdaki hareketin temel nedeninin bunlar olduğunu düşünüyorum. Dengeleme açısından kura müdahale de azalmış olabilir. Kısa vadede hareket devam edebilir ama şu aşamada çok güçlü olacağını zannetmiyorum. ABD tahvil faizleri dengelenene kadar stres devam edebilir.”
