Mecidiyeköy’de 10 işçinin ölümüne yol açan Torun Center’daki asansör faciası için yürütülen soruşturmada savcılığa ulaşan nihai bilirkişi raporunda, proje sahibi Torunlar GYO ve asansörü kiralayan Geda Major ‘asli kusurlu’, iş güvenliği firması NCA ve iş güvenliği uzmanları ise ‘tali kusurlu’ bulundu.
Asansörün iki aydır arızalı olduğunu ve ‘switch’ denen durdurma mekanizmasının çalışmadığını açıkladıkları için işten çıkarılan işçilerin ifadeleri de raporda doğrulandı.
29 Mayıs’taki ilk kazanın ardından ‘ciddi iş kazası’ uyarısı
Milliyet gazetesinden Musa Kesler’in haberine göre, şantiyede 29 Mayıs’ta yaşanan ilk asansör kazasının ardından ISG (İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı) sorumlusu Haluk Okur, “Olay asansör içine çalışanların binmesi sırasında teknik bir arızadan dolayı sistemin boşalması ile birlikte frenleme sistemlerinin hiçbirinin devreye girmemesi veya etkili olmaması sonucu meydana gelmiştir. Bu tür hataların ciddi bir iş kazasına dönüşmemesi için sistemin tekrar gözden geçirilmesi veya yenilenmesi uygun olacaktır” uyarısında bulundu.
‘Asansörler 20 gündür fren sistemi olmadan hareket ediyor’
Torunlar yetkililerinin 12 Ağustos’ta asansör firmasına gönderdiği bir e-postada ise “Asansörler 20 gündür switch (fren sistemi) kontrolü olmadan ve kapıları açık olarak hareket ediyor. Meydana gelen arızalar tarafınızın sahaya getirmekten imtina ettiği malzemelerden kaynaklanıyor” denildi.
Bu yazışmanın yetkililerin arızayı bile bile asansörleri çalıştırmaya devam ettiklerinin delili olarak gösterildiği raporda, şantiyede eğitimli 16 asansör görevlisi olması gerekirken bu sayının sadece üçte kaldığı ve bu kişilerin de eğitimli olup olmadığına dair herhangi bir belge sunulamadığı kaydedildi.
Asansörlerin hepsi arızalı
29 Mayıs’taki kazanın ardından iş güvenliği uzmanı Emre Öz tarafından, 8 Ağustos’ta Torunlar’a yapılan tebligatta ise “Personel ve yük asansörleri tüm bloklarda switch arızası gözlemlenmiştir. Kapıların açık olduğu konumda dahi çalıştığı gözlemlenmiştir. Kat kalibrasyonlarının uygun olmadığı, durması gereken kat döşemesinin yaklaşık 15 cm üstünde veya altında durduğu tespit edilmiştir” ifadeleri yer aldı.
Raporda, kazanın nedeni olarak ‘switch’ adı verilen fren sisteminin çalışmaması gösterilirken, nedeninin kesin olarak tespit edilemediği kaydedildi.
‘Kazadan önce gerekli kontroller yapılsa önlenebilirdi’
Nihai bilirkişi raporunda, proje sahibi Torunlar GYO asansörlerin kiralandığı Geda Major ve iş güvenliği firması NCA’nın kusurları şöyle sıralandı:
*Asansörden sorumlu olan çalışanlara yeterli eğitim verilmedi. Ne tür eğitimler verildiğine dair belgeler bilirkişi heyetine sunulmadı.
*Asansör montaj, bakım ve diğer çalışmalarla ilgili bir risk değerlendirmesi yapılmadı.
*Gerekli ve düzenli kontroller yapılmadı. Kaza sırasında asansör görevlisinin kim olduğu tespit edilemedi.
*Kazadan önce gerekli kontroller yapılsa arıza tespit edilebilir ve kaza önlenebilirdi.
*Yapılan sözleşmeye göre asansörlerle ilgili 12 personele eğitim vermesi gerekirken sadece üç personele eğitim verildi.
*Asıl işveren eğitim almamış personelin asansör kullanıcısı olarak görev yapmasına izin verdi.
*Aynı firmadan altı adet asansör kiralandı. Bu asansörlerdeki elektrik-mekanik sorunların sürekli tekrar ettiği tespit edildi. Nihai sınır kesici (fren sistemi) çalışmadığı halde söz konusu asansörün çalışması durdurulmadı.
*Elektrik ve mekanik önlemlerin yetersiz olduğu asansörler firma tarafından kontrol edilmediği gibi asıl işveren tarafından da “elim neticelerinin farkında olunmasına rağmen” bu vaziyette kullanımına göz yumuldu.
*Asansör firmasından risk analizi istenmedi. Risk tedbirlerinin uygulanıp uygulanmadığı kontrol edilmedi.
*Asansörü düzenli aralıklarla tüm parçaların işlevsel olup olmadığı, arıza olup olmadığını kontrol etmedi.
*Yapılan incelemeler sonucunda durum ‘hayati ve yakın’ tehlike arz ettiği halde iş güvenliği uzmanının geçen zaman içinde Çalışma ve İş Kurumu Müdürlüğü’ne bildirimde bulunmadı.
*NCA adlı bu firmanın uzmanları daha önce tespit edilen arıza ve sorunları Onaylı Defter’e kayıt aldı. Bu durum Çalışma ve İş Kurumu Bölge Müdürlüğü’ne iletilmesi gerekirken bu yapılmadı.
*Asansör montaj çalışmasından önce talep edilmesi gereken risk değerlendirmesi talep edilmedi. Söz konusu projede iş güvenliği uzmanı, iş güvenliği mühendisi, gözlemci gibi 22 personeli bulunmasına rağmen gerekli takip ve koordinasyon sorumluluğu yerine getirilmedi.
*İş güvenliği eğitimleri İş Yeri Hekimi tarafından verilmesi gerekirken, bu eğitim sadece iş güvenliği uzmanı tarafından verildi.