KEMAL GÖKTAŞ
kemalgoktas@diken.com.tr
@kemalgoktas
Yargının geçmiş tarihlerde içinde bulunulan döneme göre birbirinden farklı kararlar verdiği ‘Biji Serok Apo’ (Yaşasın Başkan Apo) sloganı ile ilgili Yargıtay ve yerel mahkeme yeniden anlaşmazlığa düştü. Yargıtay 16’ncı Ceza Dairesi, PKK üyesi olmak suçundan mahkûm edildiğinin açıklanmasından sonra mahkemede ‘Biji Serok Apo’ sloganı atan sanığa verilen hapis cezasını bozdu. Yargıtay kararında ‘sanığın ceza aldıktan sonra öfke sonucu slogan attığı ve sloganın atıldığı ortam itibariyle harekete geçirebileceği herhangi bir kitle olmadığı’ belirtilerek bu sözlerin ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirilmesi gerektiği ifade edildi. Ancak sanığı mahkûm eden Diyarbakır 7’nci Ağır Ceza Mahkemesi, eski kararında direnince dosya nihai karar için Yargıtay Ceza Genel Kurulu’na gönderildi.
Ceza alınca slogan attı
Diyarbakır 7’nci Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılanan sanık, PKK üyeliği ve Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun’a muhalefet suçlarından mahkûm edildi. Sanık, kararın açıklanmasından sonra duruşma salonunda “Biji Serok Apo” diye sloganı attı. Savcılık bu slogan nedeniyle sanığa Terörle Mücadele Kanunu’nun 7/2’nci Maddesinde düzenlenen ‘terör örgütü propagandası yapmak’ suçundan ayrı bir dava açtı. Diyarbakır 7’nci Ağır Ceza Mahkemesi de sanığı attığı bu slogan nedeniyle ‘örgüt propagandası yapmak’ suçundan mahkûm etti.
‘Öfke sonucu atmış, ifade özgürlüğü sayılmalı’
Kararın temyiz incelemesini yapan Yargıtay 16’ncı Ceza Dairesi ise kararı bozdu. Bozma kararında sanığın yargılandığı davanın duruşmasında hükmün açıklanmasından sonra slogan attığının altını çizdi. Eylemin gerçekleştiği yer, koşulları ve muhatapları düşünüldüğünde bu sloganın ‘dinleyici kitlesi ve bu kitleyi harekete geçirme potansiyeli bulunmadığı’ ifade edilen kararda ayrıca ‘atılan sloganların verilen mahkûmiyet hükmü üzerine duyulan öfke sonucu söylendiği’ belirtildi. Yargıtay son olarak ‘bu sözlerin ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirilmesi gerektiği’ gerekçesiyle mahkûmiyet kararının bozulmasına karar verdi.
Ceza Genel Kurulu’na gidecek
Bozma kararı üzerine davanın yeniden görüldüğü Diyarbakır 7’nci Ağır Ceza Mahkemesi ise Yargıtay kararına direndi ve eski kararını tekrar ederek sanığa mahkûmiyet verdi.
Kararın temyizi üzerine Yargıtay 16’ncı Ceza Dairesi, bozma kararının yerinde olduğunda ısrar etti ve dosyayı Ceza Muhakemeleri Kanunu uyarınca nihai kararı vermesi için 11 Eylül 2018 tarihinde Yargıtay Ceza Genel Kurulu’na gönderdi. Karar oybirliği ile alındı.
Sürece bağlı suç
Yargıtay ve yerel mahkemeler PKK sempatizanlarının gösterilerde sık sık attığı ‘Biji Serok Apo’ sloganı nedeniyle geçmişte birbirinden oldukça farklı kararlar verdi. AİHM ise Savgın – Türkiye ve Kılıç ve Eren Türkiye davalarında ‘Biji Serok Apo’ sloganına ceza verilmesini ifade özgürlüğünün ihlali olarak görmüştü.
Çözüm süreci döneminde Terörle Mücadele Kanunu’nda AİHM içtihatları doğrultusunda değişiklik yapıldı. Böylece ‘terör örgütlerinin cebir, şiddet veya tehdit içeren yöntemlerini meşru gösterecek övecek ya da teşvik edecek nitelikte olmayan’ düşünce açıklamaları örgüt propagandası suçu olmaktan çıkarıldı.
Bu dönemde bazı mahkemeler sanıklara örgüt propagandası suçu yerine ‘suçu ve suçluyu övme’ suçundan cezalar verme yoluna gitse de Yargıtay kanunda yapılan bu değişiklikleri göz önüne alarak bu sloganı ifade özgürlüğü kapsamında değerlendiren kararlar verdi. Ancak çözüm süreci bittikten sonra yerel mahkemeler ve Yargıtay bu sloganı yeniden örgüt propagandası saymaya başladı ve mahkûmiyet kararları verilmeye başlandı.
Yargıtay’ın son kararında ifade özgürlüğünün yanı sıra sanığın içinde bulunduğu koşullar nedeniyle attığı sloganla harekete geçirecek bir kitle olmadığına da vurgu yapılıyor. Bu nedenle Yargıtay Ceza Genel Kurulu bu sloganın suç olup olmadığını ya da hangi koşullar altında atıldığında suç oluşturacağına ilişkin bir karar verecek. Karardaki değerlendirmeler de en azından bu ‘dönem’ için geçerli olacak uygulamayı belirleyecek.