FATİH GÖKHAN DİLER
gokhandiler@diken.com.tr
Uluslararası bir dergide yayınlanan çalışmada, şubat ayında Mersin’deki Tarsus Medical Park Hastanesi’ne yatan bazı kişilerde Covid-19 testinin pozitif çıktığı ve bu hastalara belirli bir tedavi protokolünün uygulandığı anlatılıyor.
Geçen yılın sonunda Çin’de ortaya çıkan corona virüsü, kısa sürede tüm dünyayı etkisine alan bir salgına dönüştü.
O dönem tüm komşularında ‘corona’ tespit edilen Türkiye’de neden hiç vaka açıklanmadığı sorgulanmış, bunun ülkenin etkin önleme sistemi sayesinde olduğu savunulmuştu. Türkiye’de ilk ‘corona’ hastası 11 Mart’ta açıklanmış, ilk can kaybı 18 Mart’ta kaydedilmişti.
Çalışmanın sonuçları 3 Haziran’da Journal of Population Therapeutics and Clinical Pharmacology’de (Toplum Tedavi Bilimi ve Klinik Farmakoloji Dergisi) yayınlandı.
Bulgular 16 Nisan günü derginin hakem heyetine sunuldu, 26 Nisan’da yayına hazırlanmak üzere kabul edildi.
Sağlık Bakanlığı yetkilisi Şuayıp Birinci’nin de dahil olduğu çalışma ekibinde Çukurova Üniversitesi’nden Muhammed Furkan Kanca ve Burak Ay, Tarsus Medical Park Hastanesi’nden Hüseyin Keskin ve bağımsız araştırmacı Oğuz Güvenmez de yer aldı.
30 ila 80 yaşlarında
‘Covid-19’la ilişkili zatürree tedavisinde lincocin ve azitro’nun etkinliğinin kıyaslanması: İleriye dönük bir çalışma’ başlıklı çalışma Adana Şehir Hastanesi Etik Kurulu’ndan onay aldı.
Çalışmanın yönteminin anlatıldığı kısımda, şubat-mart arası Tarsus’taki hastaneye yatışı yapılan şüpheli hastalardan 30 ila 80 yaşlarında 24’ünün çalışmaya dahil edildiği belirtildi.
24 kişiden kaçının şubat kaçının mart ayında tespit edildiği açıklanmadı. Şubat-mart döneminde ülkede toplam kaç kişinin testinin pozitif çıktığına dair bilgi verilmedi.
Beş kriter
Bu 24 kişinin belirlenmesinde beş kriter gözetildi.
Kriterler şöyle:
- 30-80 yaş grubunda olmak
- Gerçek zamanlı PCR testinde SARS-CoV-2 taşıyıcısı olarak tespit edilmek
- Akciğer tomografisindeki zatürree bulgusunun Covid-19’la uyumlu olması
- Ventilatör desteğine ihtiyaç duymamak
- Lincocin ve azitro dışında herhangi bir ilaç kullanmamak
Kriterlere göre, örneğin, testi pozitif çıkıp yüksek ateşi olanlar şayet akciğer tomografisinde zatürree tespit edilmediyse çalışmaya dahil edilmedi. Testi pozitif çıkıp belirti göstermeyenler elendi.
Belirtilerden üç gün sonra
Hastaların belirtilerin ortaya çıkmasından üç gün sonra tedaviye alındığı belirtildi.
Gebe hastalar ve bahsedilen iki ilaca alerjisi bulunanlar da çalışmaya dahil edilmedi.
Çalışmanın sonucunda lincocin adlı ilacın Covid-19 kaynaklı zatürree tedavisinde daha etkili olduğu, bahsedilen diğer ilaçla aradaki farkın altıncı günde belirginleştiği kaydedildi.
Güncelleme: Makaledeki tarih ‘düzeltildi’
Makalenin gündeme gelmesiyle beraber Sağlık Bakanı Fahrettin Koca devreye girerek, araştırmaya ilişkin tarihlerin sehven ‘şubat-mart’ yazıldığını, bunu düzeltmek için girişimde bulunduklarını açıkladı.
Erişim engeli getirilen makalenin özet kısmında ‘düzeltmeye’ gidilerek, tarih kısmı ‘mart-nisan’ olarak değiştirildi. Makalenin ‘düzeltilmiş’ hali henüz derginin sitesine yüklenmedi.
Makalenin ilk hali şöyle:
