Ege, Gazi ve Abant İzzet Baysal üniversitelerinden üç öğretim üyesi, Muğla’nın Köyceğiz ilçesindeki Sandras Dağı’nda ‘Muğla sümbülü’ adını verdikleri yeni bir sümbül türü keşfetti.
AA’nın haberine göre Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hasan Yıldırım ile meslektaşları Prof. Dr. Hayri Duman ve Doç. Dr. İsmail Eker’in ortak araştırması sonucunda keşfedilen türün Latince adı ‘muscari muglaensis’.
Yıldırım, Sandras Dağı’nın krom, magnezyum, nikel, kobalt ve demir gibi ağır metal barındıran ve bitki yetişmesi için zorlu şartlar oluşturan topraklara sahip olduğunu, buraya uyum sağlayıp türleşen bitkilerin de çoğunlukla lokal endemik türler olduğunu söyledi.
Yıldırım, dağda 150 civarında endemik türün bulunduğunu, bunların 30’a yakınının dünyada sadece burada bulunan ‘nokta endemiği’ bitki türü olduğunun altını çizdi.
İlk olarak 2015’te toplandı
Yeni türün ilk olarak 2015’te Gazi Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hayri Duman tarafından toplandığını aktaran Yıldırım şu bilgileri verdi:
“2019 yılında Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesindeki bir teknik kurul toplantısı esnasında Prof. Dr. Hayri Duman ve konu uzmanlarından Abant İzzet Baysal Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. İsmail Eker ile birlikte bu bitkiye ilişkin ortak bir çalışmanın temellerini attık. 2020 yılının haziran ayı başında Sandras Dağı’na düzenlenen saha çalışmasında bitki tekrar toplandı ve ayrıntılı morfolojik ve taksonomik çalışmalar sonucunda üç araştırıcı tarafından ortak bir sonuçla bilim dünyası için yeni bir tür olduğu sonucuna varıldı. Daha sonra makalesi hazırlanarak Taksonomik Botaniğin önemli dergilerinden biri olan Yeni Zelanda kökenli Phytotaxa dergisinde işleme alındı. Makalemiz, bilimsel hakem süreci ve değerlendirilmesi sonucunda Aralık 2020’de yayınlanarak bilim dünyasına tanıtıldı.”
‘Koruma altına alınmalı’
Sandras Dağı’nın bitkisel çeşitlilik açısından önemli bir nokta olmasına rağmen alanda çok fazla maden çalışmasının devam ettiğini ifade eden Yıldırım şunları söyledi: “Bu durum maalesef dünyada sadece bu dağda bulunan 30 kadar lokal endemik türün tükenişine neden olacak sonuçlar doğurabilir. Muğla Sümbülü de henüz keşfedilmişken yok oluşun eşiğinde olabilir. Bu alanın mutlaka bir koruma statüsü altına alınması gerekmektedir.”
Yıldırım, müşkürüm (Muscari) cinsi sümbüllerden dünyadaki 77 türünün 47’sinin Türkiye’de bulunduğunu, 30’unun ise endemik türler olduğunu söyledi.
