Akkuyu Nükleer Santrali’nin ÇED raporunun ‘boşluklar’ ve ‘yanıtsız sorular’la dolu olduğu ortaya çıktı.
Uygulayıcı şirketin ‘en çevreci nükleer santral’ olarak nitelediği Akkuyu’nun ÇED raporu, Greenpeace örgütü tarafından Viyana Doğal Kaynaklar ve Yaşam Bilimleri Üniversitesi Güvenlik ve Risk Bilimleri Enstitüsü’ne (ISR) gönderildi. Enstitü, ÇED raporunda yer verilmeyen noktaları sıraladı; birçok konunun açıklamasının bulunmadığına dikkat çekti.
Atıklar Rusya’ya nasıl taşınacak belli değil
Enstitü’nün dikkat çektiği önemli konulardan biri kullanılmış atık çubukların Akkuyu’dan Rusya limanlarına nasıl ulaştırılacağıyla ilgili.
Enstitü, ÇED raporuna göre kullanılmış atıkların Akdeniz ve Karadeniz boyunca Lefkoşa, Atina ve İstanbul gibi büyük şehirlerin yakınından geçeceğini, dolayısıyla çok riskli bir rotanın söz konusu olduğunun altını çiziyor.
Dahası, bu atıklar güvertesiz yük taşıma tekneleri olan mavnalar aracılığıyla yapılacak, fakat bu mavnalar için ne tür önlemler alındığı belli değil.
Enstitü’nün raporunda, “Gemi yerine mavna teknelerinin kullanılmasına nasıl karar verildi? Mavna özellikle radyoaktif materyallerin taşınması için mi tasarlandı? Mavna ne tür kazalara karşı tasarlandı?” gibi soruların yanıtının bulunmadığı belirtiliyor.
Rota üzerindeki her şehir tehlikeye girer
ÇED raporunda olası ulaşım kazalarına karşı alınması gereken önlemlere dair bir açıklık da yok. Ensitü, dünyada mavnayla atık taşıma sisteminin sadece Tuna Nehri üzerinde yapıldığını, fakat bu mavnaların uzmanlaştırılmış olduğunu kaydediyor.
Ensitü’nün cevabını ÇED raporunda bulamadığı bazı sorular şunlar:
*Ulaştırma kazalarına dair bir kaza analizi yürütüldü mü? Ne tür olası kazalar göz önünde bulunduruldu?
*Güvenlik incelemesinde terör saldırıları veya savaş koşulları ulaşım açısından ele alındı mı?
*Gemi yerine mavna teknelerinin kullanılmasına nasıl karar verildi? Mavna özellikle radyoaktif materyallerin
taşınması için mi tasarlandı? Mavna ne tür kazalara karşı tasarlandı?
*Mavna, yalnızca radyoaktif atık mı taşıyacak, yoksa mavna aracılığıyla başka mallar da taşınacak mı?
*Tüketilmiş yakıt çubuklarının Akkuyu’dan Rusya limanlarına taşınmasında hangi ulaşım yolları düşünüldü?
*Civar şehirlerin karşılaşabileceği risklere ilişkin (iç tehlikeler, mavnanın batması, terör saldırıları) incelemeler yürütüldü mü?
*Ulaşım rotası doğrudan İstanbul Boğazı’ndan geçtiği takdirde deniz kazalarını engellemek için özel tedbirler alındı mı? Boğaz, mavnanın geçişi sırasında özel olarak kapatılacak mı?
Ensitü’nün raporunda incelenen ve yanıt aranan diğer başlıklar ise şu konular üzerine:
* Emniyet Şartları
* Nükleer Sorumluluk
* Düşük ve Orta Seviyeli Radyoaktif Atıkların Yönetimi
* Yüksek Seviyeli Radyoaktif Atıklar: Tüketilmiş Yakıt Çubuklarının, Tüketilmiş Yakıt Tesislerinde Geçici Olarak Depolanması
* Tüketilmiş Nükleer Yakıtın Bölgede Depolanması
* Tüketilmiş Yakıt Çubuklarının Rusya Federasyonu’na Taşınması
* Tüketilmiş Yakıtların ve Yüksek Seviyeli Atıkların Yeniden İşlemesine Yönelik Uzun Süreli Yönetim
Raporun tam metni