Devletin bütçe nisan ayında 18.3 milyar lira, yılın ilk dört ayında (ocak-nisan) 54.5 milyar lira açık verdi. Bütçe açığı 2018 nisanının 6.5 katı ve ilk dört ayda yüzde 135.1 arttı. Seçim kampanyası dönemini de kapsayan ilk dört ayda bütçe harcaması yüzde 30 arttı.
Bütçe açığı 2018 nisan ayında 2.8 milyar lira olmuştu ve ocak-nisan döneminde 23.2 milyar lira olarak açıklanmıştı.
Verilere göre benzer şekilde faiz dışı denge de bozulma belirginleşti. Faiz dışı denge 2018 yılı ocak-nisan döneminde 2.2 milyar lira fazla vermiş iken 2019’un ilk dört ayında 16 milyar lira açık verdi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın nisan ayına ilişkin bütçe gerçekleşme verileri şöyle:
Nisanda gelir düştü, gider arttı
Nisanda bütçe gelirleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 10.7 azalarak 57.7 milyar lira, bütçe giderleri yüzde 12.8 artarak 76 milyar lira olarak kayedildi.
Seçim dönemi gelir arttı, harcama çok daha fazla
2019’un ilk dört aylık döneminde bütçe gelirleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 18.9 yükselerek 276 milyar liraya çıktı. Bununla birlikte seçim sürecini de içeren bu dönemde bütçe giderleri yüzde 29.5 artışla 330.4 milyar liraya ulaştı.
Gelir avansla artmıştı
Bütçe gelirinin yüksek (yüzde 18.9), giderinin ise çok daha yüksek (yüzde 29.5) oranda arttığı bu dönemde Hazine, Merkez Bankası’ndan 33.7 milyar lira avans kullanarak gelir yaratmıştı.
2018’e göre durum
2018 nisan ayında bütçe açığı 2.8 milyar lira olmuştu. 2018 sonu bütçe açığı ise 72.1 milyar lira olarak kayda geçmişti. Bu 2019’un ilk dört ayındaki bütçe açığı 2018’in 12 ayındaki açığın yüzde 75’i oranında.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, bütçenin daha fazla bozulmaması için için Merkez Bankası’nın (MB) 40 milyar liralık ihtiyat akçesini merkezi yönetim bütçesine aktarmayı planlarken, bu konuda gerekli yasal düzenleme üzerinde çalışılıyor.
Hedeflenen bütçe açığının yüzde 67.6’sı dört ayda gerçekleşti
Yeni Ekonomi Programı (YEP) adıyla ilan edilen Orta Vadeli Program’da 2019 yılında bütçe açığının 80.6 milyar lira olarak gerçekleşmesi, GSYH’ya oran olarak ise açığın yüzde 1.8 olması öngörülüyor. Ancak yılın ilk dört ayında 2019’un tamamı için hedeflenen bütçe açığının yüzde 67.6’sı gerçekleşmiş oldu.
Borsa İstanbul eski yönetim kurulu başkanı ve genel müdürü İbrahim Turhan da vergi gelirleri ve faiz dışı harcamalardaki kümülatif artışa dikkat çekerek şunları söyledi: “Bütçe gerçekleşmelerinde en fazla dikkat çeken, 2019’un ilk dört ayında faiz dışı harcamalardaki kümülatif artış %27 iken vergi gelirleri sadece %6,4 artmış olması. Böylece yılın tamamı için öngörülen bütçe açığının üçte ikisi ilk dört ayda gerçekleşmiş oldu.”
Reuters’a bilgi veren üç üst düzey ekonomi kaynağı, merkezi yönetim bütçesinde açığın şu anda öngörülenden daha fazla olduğunu ve bütçenin desteklenmesi için böyle bir adımın atılmasının planlandığını belirtiyor.
MB kârı nisanda değil ocakta aktarılmıştı
MB’nin 2019 için hedeflenen 80.6 milyar lira tutarındaki açığın yarısına denk gelen 40 milyar lira ihtiyat akçesinin bütçeye aktarılması, açığın hedeflere yaklaşmasına destek olacak büyüklükte.
Merkezi yönetim bütçesi bu yıl erken alınan MB kârının bütçeye aktarımıyla ocakta 5.1 milyar lira fazla vermiş ve her yıl nisan ayında yapılmasına karşın bu yıl ocakta gerçekleşmişti. MB’den merkezi bütçeye yaklaşık 37 milyar liralık aktarım yapıldı.