Prof. Dr. Hasan Sözbilir, birçok ilde 7.6’ya varan depremlerin olabileceği uyarısını yaparak bir an önce deprem planlarının hazırlanması gerektiğini söyledi.
İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü ve Jeoloji Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Sözbilir, sabah Yunanistan’da Ege Denizi’nde gerçekleşen 5 büyüklüğündeki depremi değerlendirdi.
‘Tsunami tehlikesi’
Profesör, 5-6 büyüklüğünde depremler üreten Helenik dalma-batma zonundan bahsederek büyüklüğü 7’yi aşarsa, Türkiye’nin batı ve güney kıyılarında tsunami tehlikesi olabileceği konusunda uyardı.
Sözbilir, şu değerlendirmelerde bulundu: “Helenik dalma-batma zonu üzerinde sürekli 5-6 büyüklüğünde depremler oluyor. Fakat önemli olan fayın üretebileceği en büyük depreme ulaşılmaması. Çünkü 8 büyüklüğüne yakın bir deprem üretme potansiyeline sahip. Maksimum düzeye erişirse, batı ve güney kıyılarımızda tsunamiye yol açabilir. Bu tür depremler İzmir’de çok fazla bir etkiye sahip olmaz, sadece hissedebiliriz. Deprem büyüklüğü 7’yi aşarsa, İzmir’de belli bir zamandan sonra tsunami tehlikesi yaşanabilir. Yaptığımız tsunami modellemelerinde, Girit taraflarında gerçekleşen 7-7.5 büyüklüğünde deprem olduğunda, İzmir’e yaklaşık 1.5 saat sonra tsunami gelebilir.”
‘Yüzde 30’a yakın yıkım’
17 Ağustos 1999’daki Marmara Depremi’nin ardından İstanbul’da yapılan kentsel dönüşüm çalışmalarının yetersiz olduğunu belirten profesör, şöyle devam etti: “1999 depreminden sonra özellikle İstanbul’da çok fazla çalışma yapıldı. Kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında birçok bina yeniden yapıldı. Fakat bu yeterli düzeyde değil. 2020 yılında yapılan deprem senaryosunda yaklaşık yüzde 30’lara varan bir yıkımdan bahsedilebiliyor. Can ve mal kayıpları hala yüksek durumda değerlendirilebilir. Yaklaşık 10 yıl içinde 7.2 ile 7.5 arasında büyüklüğe varan bir deprem bekleniyor. Sadece İstanbul’daki depremi beklemek çok doğru değil. İstanbul dışındaki birçok ilimizde 7.5 ve 7.6’ya varan birçok deprem olabilir. Özellikle Adıyaman, Kahramanmaraş, Antakya, Bingöl, Erzurum, İzmir, Manisa, Balıkesir ve Muğla taraflarında depremler gerçekleşebilir.“
‘100 milyon lira bütçe gerekli’
Sözbilir, kapsamlı bir deprem master planının gerekliliğini, bunun için belirli bir bütçenin ayırılmasının şart olduğunu vurgulayarak, sözlerini şöyle noktaladı: “Deprem master planları için belli bir bütçe gerekiyor. İl bazında 10 milyon TL gerekiyor. 81 ili düşünürsek de toplamda 100 milyon civarında bütçe gerekiyor. Son zamanlarda bazı futbol kulüpleri için bir günde 50 bin TL toplandı. Bir hafta içinde Türkiye’nin depreme hazırlık anlamındaki deprem master planları için bütçe oluşturacak bir para toplanabilir. Bunu devlet eliyle, bütün üniversitelerdeki bilim insanlarıyla birlikte yürüterek dört-beş yıl içinde Türkiye depreme hazırlıklı bir ülke haline gelebilir. Her il bazında ‘Hangi fay, ne zaman deprem üretecek, nasıl hasar verecek?’ sorularının cevaplarını bilip buna göre önlem almak çok önemli.”