Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, corona virüsünün yayılmasını önlemek için bu haftanın önemli olduğuna işaret etti.
Çin’de Aralık 2019’da ortaya çıkan corona virüsü nedeniyle dünya çapında 35 binden fazla insan hayatını kaybetti, 741 binden fazla kişi hastalandı. Türkiye’de ise ölü sayısı 131, vaka sayısı 9 bin 217.
Profesör, açıklanan vaka ve ölüm sayılarının geçen haftayı yansıttığını, alınan önlemlerin etkisinin bir hafta sonra görüleceğini dile getirdi. Ceyhan, tüm dünyada vakaların bitmesinin bir seneden önce mümkün olmadığını kaydetti.
‘Beş-altı gün tedbirlere uymazsak iş zorlaşır’
Profesörün açıklamaları şöyle:
*Corona virüs salgınıyla ilgili Türkiye çok kritik bir dönemde. Şu anda oldukça ciddi bir vaka artış hızıyla ilerleniyor. Dolayısıyla kontrol etmemiz gereken vaka sayısı gittikçe de artıyor. Yani 9-10 bin vaka varken olayı kontrol altına almakla, 100-150 bin vaka olduğu zaman kontrol altına almak çok farklı. Ve önümüzdeki beş-altı günlük sürede tedbirlere yeteri kadar uymazsak o sürenin sonunda artık çok uğraşsak da durumu kontrol altına almamız çok zorlaşabilir. O yüzden ilk olarak bu vaka artış hızını yavaşlatmak zorundayız. Aksi takdirde hem çok kayıp verebiliriz hem de sağlık sistemine çok ciddi bir yük biner ve sistem bunu taşıyamayabilir. Dolayısıyla önümüzdeki beş-altı günlük sürede o ciddi tedbirleri almazsak sıkıntı doğacaktır. Fakat bu dediklerim de yanlış anlaşılmasın. Bunu ‘Hastalığa karşı beş-altı gün sonra gevşeyebiliriz’ anlamında demiyorum. Bu iş daha uzun sürecek ama bu beş-altı günde bu tedbirlere sıkı bir şekilde uymalıyız.”
Bir yıl süre verdi
*Dünyada son vaka görülene kadar salgın riski corona virüsünü kontrole almış ülkelerde de devam edecek. Örneğin Çin, Güney Kore ve Japonya bu işi kontrol altına almaya başladı ama en ufak bir şekilde gevşerlerse, diğer ülkelerde de vaka görüldüğü için virüs çok rahatlıkla oraya girip ikinci bir salgın dalgası başlatabilir. Bu bizim için de geçerli. Biz ülkemizde kontrol altına alsak bile diğer ülkelerde salgın devam ediyorsa biz yine eski hayatımıza, 11 Mart öncesine dönmeyeceğiz. Yine kontrollü bir şekilde yaşamaya devam edeceğiz. Belki bazı şeyler biraz daha gevşetilecek ama kontrollü yaşama devam edeceğiz. Bu da çok kısa bir süre gibi görünmüyor. Biz bunu birkaç ayda kontrol altına aldık diyelim ama dünyada bu virüs mutasyona uğrayıp bulaşıcılık özelliğini kaybetmezse bir yıla yakın bir süreden önce olması mümkün değil gibi görünüyor.
‘Aşı kesin bulunacak’ diye garanti yok
*Aşı geliştirilmesi, yıllar içinde olabilecek bir şey. Örneğin bazen haberler çıkıyor, ‘Aşı bulundu’ diye. Aslında orada bahsedilen; ‘Biz bir molekül bulduk ve bu bir aşı adayı’ demek. Onun arkasından hayvan deneyleri yapılacak, dört fazda insan deneyleri yapılacak, bunların sonuçları alınacak. Ancak etkin ve güvenilir olduğu gösterilirse insanlara uygun bir aşı haline gelecek ve sonra da bu üretilecek. Pandemi hastalıklarla ilgili en büyük sıkıntılardan biri, bütün dünyanın aynı ilaca ihtiyaç duymasıdır. Dolayısıyla bütün dünyaya yetecek şekilde aşı geliştirilmesi daha uzun bir zaman da alabilir. ‘Aşı kesinlikle bulunacak’ diye bir garanti yok çünkü bulunamayabilir. Bulunsa bile bunun bir sene önceden insanlara uygulanması ve bütün ülkelerde birden uygulanması mümkün değil.
‘Geri dönülemez yolda değiliz’
*Türkiye salgının başında çok iyi bir mücadele verdi. Türkiye baştan beri, yani savaşın ön cephesinde iyi bir mücadele verdi. Dolayısıyla biz virüsü ülkeye geç soktuk ve bu bize iki avantaj sağlamış oldu: İlk olarak arka planda daha iyi hazırlanma şansımız oldu. İkinci olarak diğer ülkelerin deneyimlerini gözleme ve onlardan ders alma şansı sağladı. Fakat bu ikinci cephede iş çok daha zor. Çünkü birinci cephede tamamen devletin yaptıkları önemliydi ama ikinci cephe daha zor çünkü orada devletin yaptıkları yetmiyor. Bireysel koruma önlemleri lazım, kurumsal önlemler lazım, belediyelerin yapacakları lazım ve medya önemli. Bütün bunların hep birlikte uyum içinde çalışması lazım. ‘Bu bizde gerçekleşti mi?’ diye bakarsak, vaka artış hızlarına bakarsak, çok iyi bir sınav vermiyoruz şu anda. Fakat son bir-iki gündür sokağa çıkmaların azaldığını görüyoruz. Eğer bu konuda daha duyarlı hale geldiysek bunun da etkisini bir hafta sonra göreceğiz. Örneğin bugün virüsü alanlar ortalama beş-altı günden sonra belirtileri çıkacak. Biz şu anda bir hafta önce bulaşan vakaları görüyoruz. O halde demek ki beş-altı gün bu artış devam edecek. Biz şu an geri dönülmez bir yolda değiliz. Eğer tedbirleri iyi alırsak vaka artış hızımız yavaşlar ve düzeliriz.