• 9 SORUDA
  • DİKEN ÖZEL
  • GÜNÜN 11’i
  • DİKENLİK
  • AKŞAM POSTASI
  • VPN HABER
  • ENGLISH

Diken

Yaramazlara biraz batar!

  • VİTRİN
  • AKTÜEL
  • ANALİZ
  • DÜNYA
  • MEDYA
  • KEYİF
  • AGORA
  • SANAT
  • GÜNÜN ESERİ

Princetonlı bilim insanları: Maruz kalınan virüs dozunun hayati önemine dikkat!

03/04/2020 12:51

Virüsler daha fazla miktarda olunca daha ölümcül oluyor. Corona virüsüne ne kadar çok maruz kaldığınız hastalığın şiddetini, ölümcül olup olmayacağının belirleyicisi olabiliyor.

Corona virüsü (Fotoğraf: Reuters)

Princeton Üniversitesi’nden kimya ve genomik (organizmanın yapısal ve işlevsel fonksiyonlarını kodlayan genler üzerine çalışan bilim dalı) öğretim görevlisi Dr. Joshua D. Rabinowitz ve araştırma görevlisi Caroline R. Bartman’ın New York Times’ta, ‘maruz kalınan virüs miktarının hastalığın şiddetinde ve ölüm ihtimalinde oynadığı kilit rolü’ anlatan makalesini Diken okuyucuları için özetledik.

Reklam

Çin’de corona virüsle ilgili ilk kez farkındalık yaratan 34 yaşındaki doktor Li Wenliang şubat ayında virüs nedeniyle hayatını kaybetti. Virüs genç yaşta bireyler için nadiren ölümcül olabildiğinden genç doktorun ölümü şok etkisi yarattı. Dr. Li virüse çok sık ve yakından maruz kaldığı için hayatını kaybeden ilk genç sağlık çalışanlarındandı. Ne yazık ki sonuncu olmadı.

Corona virüsü tartışmalarında virüsün dozunun önemi yeterince dikkate alınmıyor. Az miktarda virüse maruz kalmak hafif ya da semptomsuz geçen hastalıklara neden olurken, daha yüksek dozda maruziyetler ölümcül olabiliyor.

Yüksek dozdan kaynaklanan hastalıklar

Bütün corona virüsüne maruz kalmalar aynı değil. Mesela geçmişte corona virüsü taşıyan birinin olduğu bir ofise girmekle mesai sonrası virüs taşıyan birinin yanında bir saatlik tren yolculuğu yapmak farklı.

Reklam

Bu çok bariz bir bilgi görünebilir ancak birçok insan bu ayrımı yapmıyor. Yüksek dozdan kaynaklanan hastalıkların önüne geçmeye daha çok odaklanmamız gerekiyor.

Az virüs verilen fareler iyileşti çok verilenler öldü

Laboratuvar ortamında düşük dozda virüs verilen fareler iyileşirken yüksek dozda virüsün fareleri öldürdüğü gözlemlendi. Doz ayarı, corona virüsler dahil olmak üzere bütün yaygın akut viral enfeksiyonlar için laboratuvar hayvanları üzerinde denendi.

İnsanların da virüs dozuna aynı reaksiyonu gösterdiği kanıtlandı. İshal ve nezle gibi görece iyi huylu virüslere gönüllü olarak maruz kalan insanlarda az miktarda maruz kalanların nadiren gözle görülür enfeksiyon emareleri gösterdiği gözlemlenirken, yüksek dozun enfeksiyona ve daha şiddetli semptomlara neden olduğu görüldü.

SARS’ta da aynısı olmuştu

Corona virüsü gibi ciddi bir patojenin farklı dozlarını insanlar üzerinde denemek etik olmaz. Ancak virüs dozunun insanlarda fark yarattığına dair kanıtlar var. Yine bir corona virüsünün neden olduğu SARS 2003’te Hong Kong’ta patlak verdiğinde, tek bir hasta bile aynı apartmanda yaşayanlar arasında salgına neden oldu ve 19 kişi hayatını kaybetti. Fazla virüse maruz kalmanın sonucu olarak aynı binada yaşayan komşular yalnızca daha fazla hastalanmadı ayrıca fazla sayıda kişi hayatını kaybetti. Tersine daha uzaktaki komşular virüsten etkilense bile daha az hastalandı.

Modellemelerde bu gerçek görmezden geliniyor

Maruz kalınan virüsün dozunun önemli olduğuna dair kanıtlara rağmen salgın önleme çalışmaları için yapılan modellemelerde bu gerçek görmezden geliniyor. Bu bir hatadır.

Kasada altı saniyede, 1.5 metreden ödeme yapın

İnsanlar özellikle kahve içmek için buluşmak, büyükanne ziyareti gibi kapalı alanlardaki etkileşimlerde ekstra dikkali olmalı. Kapalı alanlarda insanların bir araya gelmesi, maruz kalınan süreyle birlikte doz da arttığından çok daha tehlikeli. Hızlı etkileşimlerde süreyi kısa tutun. Mesela kasiyere ödemeyi altı saniye içinde 1.5 metre uzaklıktan yapmayı hedefleyin.

Dozun önemli olması nedeniyle yüksek seviyede virüs yüklü insanlarla uğraştıkları için sağlık personeli çok büyük risk altında. Koruyucu ekipmanlarda öncelik onlar olmalı. Geri kalanlarda virüsün yayılmasını önlemek için sosyal mesafe uygulama, maske takmak, toplumsal açıdan önemli olmakla birlikte yüksek dozda virüse maruz kalmayı engellemek kişisel bir zorunluluk. Bu, genç ve sağlıklı insanlar için de geçerli.

Toplumun tamamen tecritte olması virüsün yayılmasını engellemenin en etkili yolu. Yeniden sokaklara çıkmaya başladığımızda sosyal mesafeyi korumak ve ellerimizi uygun şekilde yıkamak gibi risk azaltıcı önlemlere devam etmek çok önemli. Yüksek dozda virüse maruz kalma riskinin fazla olduğu stadyumlar, kongre merkezleri gibi yerler kapalı kalmaya devam etmeli. Riskli ancak gerekli olan toplu taşıma gibi uygulamalar yeniden başlamalı. Ancak insanlar sosyal mesafe kuralına dikkat etmeli ve ateşi olanlar asla toplu taşıma kullanmamalı.

Şimdi evde kalma zamanı. Ancak evlerden çıkmaya başladığımızda virüs dozunun önemini unutmadan, dikkatli şekilde çıkalım.

Filed Under: Dünya

SON HABERLER

Rapor: İlaç devleri bir sonraki pandemiye hazır değil

En büyük ilaç firmalarının, Covid-19 salgınında artan talebi karşılayabilme kapasitelerinin artmasına rağmen, ‘bir sonraki salgına çok az hazır olduğu’ belirtildi.

Yalova’da Alevilerin evlerinin işaretlenmesiyle ilgili soruşturma

Yalova’da Alevilerin yaşadığı beş evin duvarlarının işaretlenmesiyle ilgili soruşturma başlatıldığı bildirildi.

İstanbul’da IŞİD’e yönelik operasyon: Dokuz gözaltı

İstanbul’da IŞİD’e yönelik dört ilçede 13 adrese düzenlenen eş zamanlı operasyonda dokuz şüpheli gözaltına alındı.

HDP’li Bilgen: Yeni muhalefet tarzı iktidar olmadan da değişimin önünü açabilir

Geçen günlerde ‘yeni bir fikir ve tarza ihtiyaç duyulduğunu’ belirterek ‘yeni parti’ sinyali veren HDP’nin eski parti sözcüsü Ayhan Bilgen, “Yeni bir muhalefet tarzı siyasette iktidar olmadan da değişimin önünü açabilir” dedi.

En büyük anket sonuçlandı: Dünyanın üçte ikisi ‘İklim değişikliği acil durum’ diyor

1.2 milyon kişinin katıldığı, iklim değişikliği üzerine şimdiye kadar yapılan en büyük ankete göre, dünyadaki insanların üçte ikisi meseleyi küresel bir acil durum olarak görüyor.

İspanya’da ‘corona’ kaynaklı ölümlerde artış düne göre hız kesti
Çin’deki salgın yalnızca bir ayda 1 milyonu aşkın vakayla küresel krize dönüştü

DİKEN’İ TAKİP EDİN

Osman Kavala 1184 gündür tutuklu

AGORA

Nasıl olur da Türklüğü kabul etmezler? Belki Türk değillerdir!

Murat Sevinç

Ya lidersindir ya değilsindir

Mehmet Aksel

1921 Anayasası’nın 100’üncü yılı kutlu olsun

Murat Sevinç

GÜNÜN 11’İ

Ayşen Uysal: Aşıya erişim meselesi, eşitsizlikleri en yalın haliyle gösteriyor

Kübra Par: Türk mutfağı Nusret’in şaplak atıp porsiyonuna fahiş fiyatlar koyduğu etlerden ibaret değil

Deniz Zeyrek: İyileşme emareleri pek görünmüyor

Kaan Sezyum: Korku arttıkça, dronun diğer tarafındaki elin sahibi delüzyona doğru ilerliyor

Deniz Yıldırım: Yasak varken ekmek almaya çıkabilir, yasak yokken ekmeğiniz için sesinizi duyuramazsınız

Abbas Güçlü: Üniversiteler çok hem de çok büyük bir değişim geçirecek

Mehmet Ocaktan: AK Parti, İmamoğlu’nun yarattığı travmayı henüz atlatabilmiş değil

Sedat Ergin: Bütün ihtimaller Gezi davasının bir hayli uzun zamana yayılabileceğine işaret ediyor

Abdulkadir Selvi: Ümit Özdağ yeni parti kurmaya doğru gidiyor; MHP’den biraz daha milliyetçi bir parti

Dilek Güngör: Almanya, topraklarında yetişmeyen bir ürünün yağını bizden ucuza tüketiyor

Mustafa Balbay: Salgın önlemlerine kimler uymak zorunda, kimler değil?

Çevrimiçi, yerçekimsiz Gogol

İstanbul Havalimanı’nda bir dakika sanat…

Üç ‘Rebecca’

Şakir Eczacıbaşı’nın fotoğraf sergisinden 10 ‘seçilmiş an’

Bilinmeyen bir cisim yaklaşıyor!

Covid-19’a yakalandıktan sonra 306 gün hastanede kaldı; alkışlarla taburcu oldu

İstanbullular deniz taksisinin rengine karar verdi: Boğaz tasarımı

Yeni sümbül türü keşfedildi: Muğla sümbülü

Karikatürist Erdil Yaşaroğlu: Derdimiz sadece ticari sitelerle

  • VİTRİN
  • AKTÜEL
  • ANALİZ
  • DÜNYA
  • MEDYA
  • KEYİF
  • AGORA
  • SANAT
  • GÜNÜN ESERİ
  • AGORA
  • DİKEN’E TAKILANLAR
  • BİRİNCİ SAYFALAR
  • GÜNÜN 11’i
  • AKŞAM POSTASI
  • BU GAZETE…
  • DİKEN 5 YAŞINDA
  • KÜNYE
  • İLETİŞİM
  • Email
  • Facebook
  • Google+
  • Pinterest
  • RSS
  • Twitter
  • Vimeo
  • YouTube

"Genç gazeteci arkadaşlarıma! Bu meslek yorucu bir meslektir. Ama, insan büyük bir zevkle çalışır. Kalemine daima efendi kal, uşak olmamaya gayret et. Mecbur kalırsan kır, sakın satma." Sedat Simavi