MİNEZ BAYÜLGEN
24 Haziran seçimlerine 12 gün kaldı. Araştırma şirketleri, anket yayın yasağı öncesinde son araştırmalarını yapıyor. Herhangi bir siyasi parti için çalışmadıklarını ifade eden Mediar Analiz de bu şirketlerden biri. Şirketin koordinatörü Ulaş Karakul ile son anketlerini ve anketlerinin ışığında 24 Haziran’a dair ne düşündüğünü konuştuk.
Fotoğraf: Reuters
Mediar Analiz, 8-11 Haziran tarihlerinde 27 ilde iki bin 401 kişiyle yüz yüze görüştü. Anket sonuçlarının yanılma payı yüzde 2.
Son rakamlarınıza göre partilerin oy oranları nasıl dağılıyor?
Kararsızlar dağıtıldıktan sonra AKP yüzde 41.50, CHP yüzde 26.24, İYİ Parti yüzde 10.73, HDP yüzde 12.14, MHP yüzde 5.83, Saadet Partisi de yüzde 2.24.
Cumhur ve millet ittifaklarının oranı ne peki?
‘Cumhur ittifakı’ yüzde 47.61, ‘millet ittifakı’ yüzde 39.42. İttifak dışındaki HDP’ninse yüzde 12.14.
Meclis’teki çoğunluğu hiçbir ittifak alamayacak mı yani?
Elimizdeki oranlarla Meclis’teki çoğunluğu muhalefet alıyor. Yani HDP artı millet ittifakı alıyor. Ancak çok küçük oylarla da bu durum değişebilir. Seçim sonuçları bıçak sırtı görünüyor.
Küçük oylarla bu tablo nasıl değişir, ne olabilir?
Milletvekili dağılımlarında bu oran değişebilir. Bazı illerde, örneğin bir milletvekili HDP’den ‘cumhur ittifakı’na veya Bursa’da birkaç puanlık oy CHP’den cumhur ittifakına geçebilir.
‘İYİ Parti’de dramatik bir düşüş var’
Fotoğraf: Reuters
Önceki araştırmalarınıza göre hangi ittifak artış ve düşüş gösteriyor?
Cumhur ittifakında bir miktar artış var çünkü İYİ Parti’nin oy oranı azalıyor.
İYİ Parti Genel Sekreteri Aytun Çıray, partisinin son oy oranını baraj altı gösteren SONAR Araştırma’ya tepki göstermişti. Sizin de önceki çalışmalarınıza kıyasla İYİ Parti düşüşte. İYİ Parti neden oy kaybı yaşıyor?
İYİ Parti dramatik bir düşüş yaşıyor. ‘Cumhur ittifakı’nın İYİ Parti’yi yok sayma taktiği işe yaramış görünüyor. Muharrem İnce’nin yakaladığı rüzgar da etkenlerden biri. İnce’yle birlikte CHP’den İYİ Parti’ye gidecek seçmenin tercihi şimdi CHP’den yana. Yarım puan kadar da daha önce İYİ Parti’ye meyletmiş MHP seçmeninin tekrar MHP’ye dönme eğilimi var.
Önümüzde daha 12 gün var. Bu sürede seçmenin oy tercihinde değişiklikler yaşanır mı?
Türkiye siyasetinde 10 gün önemli bir süre. Örneğin, Kandil operasyonu gibi nedenlerle oylarda oynamalar olabilir.
Kandil operasyonu iktidarın lehine mutlaka bir kazanım sağlar mı?
Muhalefet bu operasyonu desteklerse, bu hem muhalefeti zayıflatır hem de ‘cumhur ittifakı’na kazanım sağlar.
Neden?
Herhangi bir konuda başka birinin bayrağı arkasında yürürseniz, o bayrağın sahibi kimse, güç kazanır.
Kandil operasyonu hangi parti seçmeninin oylarını etkiler?
Eğer Kandil operasyonu etki ederse, İYİ Parti’ye oy vereceklerin bir kısmı ‘cumhur ittifakı’na yönelebilir. Tabloyu ancak bu kitle değiştirir.
HDP, artık baraj sorununu çözüyor. Ne ki, İYİ Parti düşüş trendi gösteriyor. 10 gün sonraki kritik seçimlerin kilit partisi artık İYİ Parti mi oldu?
Evet. Şu an itibariyle İYİ Parti’nin alacağı oy daha belirleyici hale geldi.
Cumhurbaşkanı adaylarının ilk turdaki yüzdeleri nasıl dağılıyor?
Erdoğan 47.96, İnce yüzde 29.88, Demirtaş yüzde 10.18, Akşener yüzde 9.15, Karamollaoğlu yüzde 2.06…
AKP’nin tek başına aldığı oy mu yoksa Erdoğan’ın oyu mu daha yüksek?
Erdoğan’ın oyu biraz daha yüksek.
‘Cezaevindeki Demirtaş, Meral Akşener’i geçti’
HDP’nin oyu yüzde 12.14 çıkıyor dediniz. Peki Demirtaş neden partisinden daha düşük oy alıyor?
Çünkü cezaevinde. Cezaevindeki Demirtaş, bu haliyle yüzde 10.18 alıyor ve Akşener’i geçiyorsa bu da bir başarıdır aslında. Bu siyasetin ilerleyen dönemleri için önemli de bir veri oluşturuyor.
‘MHP’li seçmenin yüzde 28’i Erdoğan’a oy vermeyecek’
MHP’li seçmenin yüzde kaçı cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Erdoğan’a oy vermeyecek?
Yüzde 28, Erdoğan’a oy vermeyecek. Yüzde 69.11’in tercihiyse Erdoğan.
Peki Erdoğan’a oy vermeyecek yüzde 28’lik MHP’li kitle cumhurbaşkanlığında kimi destekleyecek?
İlk tercihleri 7.33 ile Muharrem İnce. İkinci tercihleriyse Meral Akşener: 5.76. Kararsızlar ya da oy kullanmayacağını söyleyenler de yüzde 16 civarında.
‘Anket korkusu en çok Güneydoğu’da yaşanıyor’
Seçmenin anketlere cevap vermede korku yaşadığını biliyoruz. En çok hangi bölgede bu tutum karşınıza çıkıyor?
Güneydoğu bölgesinde yoğun çıkıyor. Bir ilde yaptığımız ankette, yüzde 82 kararsız olduğu, yüzde 19’unun da oy vermeyeceği verisine ulaştık.
‘HDP’li seçmenin yüzde 77’si İnce’yi destekleyecek’
Önce Demirtaş, ardından Ayhan Bilgen, en son da Ahmet Şık net mesajlar vererek ikinci turda Erdoğan’ın karşısındaki adayı destekleyeceklerini açıkladı. HDP’li seçmenin yüzde kaçı İnce’ye oy verecek?
Yüzde 77’si İnce’yi destekleyecek.
İkinci turda Erdoğan ve Muharrem İnce kaldığında HDP’li seçmenin yüzde 77’si İnce diyecek diyorsunuz. Geriye kalan kısmı Erdoğan’ı destekleyeceklerini mi söylüyor?
Yüzde 2.6’sı Erdoğan’a oy vereceğini söylüyor. Kararsızlar ya da oy vermeyeceğini söyleyenlerse yaklaşık yüzde 20.
Erdoğan’a oy vereceğini ifade eden 2.6’lık Kürt seçmen dindarlardan mı oluşuyor?
Bu kitle HDP seçmeni. Yani 24 Haziran’da HDP’ye oy verdiğini söyleyenler. Bu kitlenin yüzde 2.6’sıysa ikinci turdaki Erdoğan- İnce yarışında, Erdoğan diyor.
‘Kararsızlar ve oy vermeyeceklerin oranı çok düştü, toplam yüzde 7’
Seçimlere sadece bir buçuk hafta kaldı. Kararsızların oranında düşüş var mı?
Oy vermeyeceğini söyleyenlerle birlikte yüzde 7. Bu oldukça düşük bir rakam.
Peki, seçime katılım oranı yüksek olursa bu durum kimin lehine olur?
Muhalefetin.
‘HDP’ye Kürt olmayan demokratlar destek vermezse baraj altı kalır’
HDP’ye, Kürtlerde dışında solcu ve demokratların desteği de gerekiyor mu?
Evet gerekiyor. Bu kitlenin desteği olmazsa HDP baraj altında kalabilir. Alfabetik sırayla sonuçları incelerken, Diyarbakır’dan İstanbul’a gelene kadar HDP baraj altındaydı. Hatta 8.5’lara kadar düşmüştü.
‘ Parlementoyu kim alırsa, ikinci turda o şanslı’
İkinci turda Erdoğan’ın karşısında kimi görüyorsunuz?
Muharrem İnce. Ancak sadece ilk tur verilerine dayanarak oranları söyleyemeyiz. Bu yüzden bugünkü verilere göre ikinci turda oylar nasıl dağılır sorusunun yanıtlarını raporumuzda da vermeyeceğiz. Doğru sonuçlar çıkmayacaktır.
Neden?
Seçim beklenildiği gibi ikinci tura kalırsa, parlamento çoğunluğunun kimde olduğu önem kazanacak. Eğer çoğunluk yine beklendiği gibi muhalefete (millet ittifakı ve HDP) geçerse, bu durum ikinci turda Erdoğan karşısında kalacak İnce’nin lehine olur. Ayrıca İYİ Parti de yeniden canlanır ve güçlenir. Muhalefet saflarındaki kararsızlıklar da son bulur.
Muhalefet saflarında nasıl bir kararsızlık gözlemlediniz?
HDP seçmeninde yüzde 19- 20’lik bir kitle, oy vermeyi düşünmüyor ya da kararsız. İşte bu yüzde 20, ikinci tura gidilirken ikna edilebilirse iş değişir. Şu an için yüzde 51 Erdoğan, yüzde 49 İnce olacak şekilde bıçak sırtı bir durum var. Nihai sonucu birinci turda Meclis çoğunluğunu kimin aldığı belirleyecek.
CHP’li seçmenlerin yanısıra Kürt seçmenin bir bölümünün de taktik oy kullanacağı, Meclis için HDP’ye, cumhurbaşkanılığında da İnce’ye oy verececeği söyleniyor. Siz de böyle bir sonuca ulaştınız mı?
Pek çok HDP’li seçmen de bu şekilde taktik oy kullacak.
Muharrem İnce’nin Kürt kentlerinde yükseliş trendi devam ediyor mu?
Evet, İnce’nin yanısıra CHP de yükselişte. Çok belirgin rakamlar değil belki ama CHP’nin Kürt seçmenle daha kolay iletişim kuracağı bir dönemin habercisi olarak okunabilir.
İttifak ilk kurulduğunda MHP, AKP’ye ne getiriyordu?
İlk zamanlar yüzde 9, 10 civarındaydı. Şu anda MHP, AKP’ye yüzde 5.83 oy getiriyor. MHP en çok İYİ Parti’ye oy kaybetti.
