GÜLBEN ÇAPAN
[email protected]
@istanbulartsnob
Pandeminin sanat üzerindeki korkunç etkisini göz önüne alırsak, müze ve galerilerin kapalı ya da kısıtlı olarak açık olduğu bu süreçte kamusal alanda sanat projelerine her zamankinden daha çok ihtiyacımız var.
Mekanların kapalı olması sosyalleşmeyi nasıl engelliyorsa, kamusal alanda sanatın eksikliği de toplumların hayal gücünün çürümesine sebep olur. Hayal gücünün zeka üzerindeki etkisi kanıtlandı. Hayal gücü eksikliği zeka geriliğine kadar neden olabiliyor.
Bu noktada iç açıcı bir haber yapıyor olmanın huzuruyla sizi GLOBART küratörlüğünde, İstanbul Havalimanı’nda bir yıl boyunca sürecek Türkiye’nin en büyük dijital kamusal sanat projesiyle tanıştırıyorum.
Zeynep Utku ve Deniz Çağlar tarafından kurulan GLOBART, kurumsal koleksiyonlar ve kamusal sanat odaklı bir çağdaş sanat kuruluşu olarak sanat piyasamıza hareket getirdi. Güncel sanatı geniş bir izleyici kitlesine ulaştırmayı, sanatı ve kent ortamını birleştirerek topluma sürdürülebilir katkı ve deneyimler sağlamayı amaçlayan GLOBART’ın son projesi ‘Sanata 1 Dakika’ kamusal alandaki eksikliğimizi bir nebze olsun giderecek.
Sanatın geniş kitlelere ulaşmasını esas alarak sanat ve teknolojiyi bir araya getiren projede, havaalanında yer alan Mediaport’a ait seçili ekranlarda, her gün ticari amaç gütmeyen bir mola verilerek bir dakika boyunca sanata yer veriliyor.
‘Değişim ve dönüşüm’
Zeynep Utku projeyi şöyle anlatıyor: “Pandemi sürecinde müze ve galeri gibi kapalı alanlara ziyaretlerin kısıtlanmasıyla birlikte toplumun sanatla etkileşimi bugün yok denecek boyutta. Tüm dünyada sanatın gösterim şekilleri değişim ve dönüşüm içerisinde. Bu anlamda en çok dijitale geçiş dikkat çekse de, ‘kamusal sanat’ tüm dünyada her zamankinden önem kazanmış durumda. GLOBART olarak, Türkiye’de büyük eksikliğini hissettiğimiz kamusal sanat uygulamalarının uzun zamandır üzerinde çalışıyoruz, havalimanı başlangıç noktamız oldu.“
İstanbul Havalimanı açılışından bu yana tepkilerin odağı oldu. Buradan yola çıkarak orada sanatın yer alması konusunda zorlanıp zorlanmadıklarını sorduğumdaysa, “Aslında tam aksine, bugüne dek gerçekleştirdiğimiz bu ölçekte projeler arasında başlangıçtan sona en hızlı ilerleyen projemiz oldu” diyor Utku ve Çağlar ve ekliyorlar: “Mediaport ekranlarında gösterimlere her gün bir dakika yer veriliyor. Havaalanının en yoğun olduğu sabah saat 08:30’ta ve bir yıl boyunca devam edecek.”
Her ay farklı sanatçı
İlk gösterimine 1 Ocak 2021’de başlayan ‘SANATA 1 DAKİKA’da, her ay farklı bir sanatçı konuk olacak. Sanat takviminin ilk sanatçısı, tasarım ve teknoloji etrafında disiplinlerarası deneyimler ürettiği çalışmaları ile ön plana çıkan birçok ödül almış Venedik Mimarlık Bienali katılımcısı Candaş Şişman.
Utku ve Çağlar, projenin ayrıntılarını şöyle aktarıyor: “Sanata 1 Dakika 12 aylık bir program, yerli ve uluslararası olmak üzere her ay farklı bir sanatçıya yer verilecek. Programa öncelikli olarak lokal sanatçılarımızla başlamaya karar verdik. Yeni medyayı çok ileri seviyede çalışmalarına yansıtan başarılı sanatçılarımız var. Candaş Şişman da bu isimlerden biri. Programı başlattığımız eseri FLUX, İlhan Koman’ın yapıtlarından ilham alıyor. 1980’de Zincirlikuyu’ya dikilen Akdeniz Heykeli, İstanbul’da bugün çoğumuzun hatırında kalan nadide kamusal sanat örneklerinden biri. Candaş’ın Koman’ın yapıtlarını güncel bir medyum ışığında yorumlaması ve geçmişe referans, daha önce Türkiye’de örneği gerçekleştirilmemiş olan bu kamusal sanat projesi için de anlamlı bir başlangıç noktası.“
Programı yerli ve yabancı, gelişmekte olan sanatçılarla birlikte dünyaca ünlü sürpriz isimler takip edecek. Sanatçılar arasında dünyanın ilk robot sanatçısı Ai-Da ve Judy Chicago da yer alıyor.
Deniz Çağlar, Harvard Business Review ve Financial Times’ın aralarında olduğu yayınlar için içerik üreten GLOBART’ın 2021 projeleri için, “2021’de sanat ve sürdürülebilirlik üzerine işbirliklerimiz olacak. Bir yandan kamusal sanat ve kurumsal koleksiyon odaklı projelerimiz devam ediyor” diyor.
