Hükümet enerji sektöründeki 13 milyar dolarlık sorunlu kredinin düzlüğe çıkarılması için çalışma yapıyor.
Bankalar bilançolarını sorunlu kredilerden koruyacak düzenlemeler isterken, kredilerin düzlüğe çıkması için elektriğe zam yapılması gerektiğini belirtiyor.
Reuters’ın aralarında bankacı, yatırımcı, danışman ve enerji şirketi yöneticilerinin bulunduğu 12’den fazla kaynakla yapılan görüşmelere dayanarak hazarladığı habere göre hükümet, sorunlu kredilerin banka bilançolarından çıkarılarak fonlara yerleştirileceği bir yapı kurmak ve bankaları bu krediler nedeniyle sert kayıplardan koruyacak kanun değişiklikleri için bankalarla birlikte çalışma yürütüyor.
Daralan ekonomisini tekrar büyümeye geçirmek için gayrimenkul ve inşaat sektöründeki kredileri düzeltmesi gereken Türkiye için bu planın başarısı kritik önemde.
Reuters’a bilgi veren kaynaklara göre zor durumdaki kredilerle ilgilenen yabancı yatırımcılar arasında Cerberus Capital Management ve KKR gibi büyük isimler bulunuyor. Bu kuruluşlar hem bilgi almak, hem de ucuz olarak gördükleri sorunlu kredi ve varlıkları satın almak üzere temsilcilerini Türkiye’ye gönderdi.
Kaynaklar, bankaların fona katılımı gönüllülük esasına dayandığı için hükümetin şu anda fona sıcak bakmayan bazı bankaların fona katılımı için ısrar ettiğini söyledi.
Plan hakkında bilgi sahibi bir bankacı, “Enerjiyle ilgili kurulacak fonda sadece bir-iki banka ilerliyor. Diğer bankaların ciddi şekilde çekinceleri var. Hatta uzak durmak istediklerini belirtenler var” dedi.
Hükümetin öncelikleri
Hükümet önceliklerinden biri bankaların kredi vermeye devam etmesi için bankaların borç verme kapasitesi desteklemek. Bankalar hükümetin bu amacını, kredi kaynaklı zararlarının sınırlı olacağı şeklinde yorumlarken, kamunun daha fazla ayrıntı vermesini bekliyor.
Türk bankalarının geçen hafta yabancı yatırımcılarla yaptıkları çalıştayda takipteki ve yakın izlemedeki kredilerini satmak konusunda aceleci olmadıkları görüntüsü verdiği belirtildi.
Goldman Sachs ve Deutsche Bank’ın yanısıra Bain ve Cerberus gibi yatırımcı kuruluşların bulunduğu toplantıya katılan üç kişinin verdiği bilgiye göre Türk bankaları takipteki kredilerini (NPL) satmaktan ziyade yeniden yapılandırmaya odaklandı.
Albayrak duyurmuştu
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, geçen ay sorunlu enerji kredilerinin bilanço dışı fonlara taşınacağını, bunun dışında kamu bankalarına 4.9 milyar dolar sermaye desteği verileceğini söylemişti.
Garanti Bankası Genel Müdür Yardımcısı Ebru Edin ise bankaların taşıdığı 47 milyar dolar enerji sektörü kredi bakiyesinde 12-13 milyar doların sorunlu göründüğünü söylemişti. Edin, kurulacak portföy yönetim şirketi altında her bir sorunlu kredi için ayrı ayrı fonlar kurulacağını ifade etmişti.
Kaynaklardan ikisinin verdiği bilgiye göre Hazine ve Maliye Bakanı Birat Albayrak ve bakanlık yetkilileri taslak planı nisan ayında yapılan bir toplantıda üst düzey bankacılara sundu.
İki kaynağın verdiği bilgiye göre hükümetin, plan kapsamında enerji fiyatlarını, bankaların savunduğu kadar olmasa da artırması öngörülüyor. Ayrıca tek tek fonların içine yerleştirileceği büyük fon, elektrik talebi toparlandıktan sonra doğalgaz ve kömür santrallerinin portföy olarak satışına imkan verecek şekilde kurgulanacak.
İki kaynağın verdiği bilgiye göre Hazine, bankaları zor durumdaki enerji sektörü kredilerinden kurtarma planını yaz başında nihai haline getirmek istiyor. Ancak plan hakkındaki değerlendirmeleri bilen iki kaynak bu tarihi çok iddialı bulduklarını belirtti.
Bir başka bankacı, “Fon üzerindeki çalışmaların bir ay içinde tamamlanabileceği görüşüldü. Ancak bankaların ek düzenlemelere ihtiyacı var ve bu şu anda görüşülüyor” dedi.
Enerji sektörünün zor durumdaki kredilerinin temizlenmesinin bütçeye nasıl ve ne miktarda yansıyacağı da henüz bilinmiyor.
Dört senaryo
Albayrak’ın banka yöneticilerine sunduğu plan, konuya yakın iki kaynağın verdiği bilgiye göre bankacıların ve enerji şirketi yöneticilerinin bu yılın başlarında değerlendirdiği dört senaryoya dayanıyor.
Bu senaryolar bankaların sıcak bakmadığı enerji fiyatlarının artırılması ve kredilerin fona alınmak yerine bankaların elinde kalmasından, hükümetin sıcak bakmadığı kredi ve dayanak varlıkların kamu elektrik üreticisi EÜAŞ’a devredilmesine kadar değişiyordu.
Bir kaynağın verdiği bilgiye göre Hazine yetkilileri 31 Mart yerel seçimlerine kadar elektrik fiyatlarında artış değerlendirilmeyeceğini belirtti. Ancak İstanbul’da muhalefetin kazandığı belediye seçimi iptal edilerek 23 Haziran’a ertelendiği için seçimden önce fiyat artışı beklenmiyor.
Bankalar sorunlu gaz ve kömür santrallerinin daha fazla zarar etmemesi için tek çıkar yolun elektrik fiyat artışı olduğunu ortaya koydu.
Konuya yakın kaynaklardan biri, “Bankalar santral sahibi olmak istemiyorlar. Daha sonra santralleri satmanın zor olacağını düşünüyorlar. Kamu ise yükün büyük bölümünü üstlenmek istemiyor” dedi.
Kanunlarda değişiklik
Kaynakların verdiği bilgiye göre planın önündeki engellerden biri de bankaların zor durumdaki kredilerini satması için kanunlarda değişiklik yapılması zorunluluğu.
Konuya yakın üç kaynağa göre değerlendirilen kanun değişikliklerinden birini, kredinin değerindeki düşüş kaynaklı zararların vergi matrahından düşülmesine imkan verecek bir kanun değişikliği oluşturuyor. Diğeri ise, iki kaynağın verdiği bilgiye göre kredileri alan şirketlerin sermayelendirmesi konusundaki düzenlemede benzer değişikliklerin yapılması.
Kaynaklar ayrıca kreditör bankalar ve kredi kullanan şirketlerin, kredinin geri ödenmesi mümkün olmayan hallerde zararları tanımaya zorlayıcı bir çerçevenin oluşturulması gerektiğini ifade etti. Bankacılık kaynakları ve danışmanlar, bu çerçevenin kurulması için gereken kanuni değişikliklerin en az birkaç ay alacağını ifade etti.
Bir kaynak, “Haziran veya temmuzda yola çıkabilecek bir plan olduğunu sanmıyorum” dedi. Diğer bir kaynak ise şunu söyledi: “Bankalar bu süreci olabildiğince uzatmak istiyorlar çünkü kredi zararlarını tek yılda bilançolarına yansıtmak istemiyorlar.”