'Haydi Danaya Girelim': 'Çiftlik Bank'lar yüzde 40 getirip 10'uncu halkada çöküyor

Çiftlik Bank benzeri yapıları inceleyen TEPAV uzmanları, saadet zincirlerinin çökmeye mahkum olduğunu belirtti.

Fotoğraf: Çiftlik Bank

Reklam

TEPAV’ın ‘Hadi Gelin Danaya Girelim: Çiftlik Bank Hadisesi’ raporuna göre, zincire her yeni katılandan altı kişiyi ekibe katması isteniyor. Sistemin devam etmesi için 10’uncu halkadan sonra Türkiye nüfusunun neredeyse 50 katından fazla insanın katılması gerekiyor. Sistem böyle çöküyor.

Dr. Selim Soydemir’in araştırmasına göre, 2006 yılında Konya’da ‘Dana Bank’ adıyla başlayan sistem yıllar içinde ‘Düve Bank’, ‘Çiftlik Bank’, ‘Süt Bank’, ‘İnek Bank’, ‘Tosun Bank’ ve ‘Anadolu Farm’ gibi adlarla geniş bir katılımcı sayısına ulaştı.

Saadet zincirleri son dönemde özellikle ‘Çiftlik Bank’ın çökmesi ve ardından da gelmesi beklenen 65 yeni benzeri sistemle birlikte kamuoyunun gündemine taşındı.

Reklam

İki sistem

Fotoğraf: Hürriyet

Rapora göre, iki farklı sistem varmış gibi görünse de sonuçta her ikisi de aynı basit bir mekanizmayla çalışıyor.

Birinci sisteme göre sözleşme imzalayan katılımcı sisteme para yatırıyor, bu parayla de inek (dana/tavuk) alınıyor.

İkinci sistemde ise işe internet oyunu olarak başlanıyor, katılımcı oyuna yatırdığı para karşılığında sanal olarak inek (dana/tavuk) alıyor. Oyuncunun elde ettiği sanal kazanımlar hesabına para olarak aktarılıyor. Ancak bu sistemde önceden imzalanmış bir sözleşme bulunmuyor. ‘Oyun’u yapan şirket yatırılan paralarla gerçek inek (dana/tavuk) satın alıyor.

İki sistemde de bu hayvanlar çiftliklerde bakılıyor, sütü veya eti paraya çevirilerek katılımcılarla paylaşılıyor.

Ayda yüzde 2.1 reel kazanç

Fotoğraf: DHA

Yaklaşık 7 bin liralık katılma payına aylık ortalama 120-180 litre çiğ süt bedeli getiri olarak ödeniyor. 150 litre kazancın TL karşılığı Süt Konseyi’nin 2017’nin ikinci yarısı için belirlediği çiğ süt tavsiye bedeliyla hesaplandığında aylık ödeme 195TL oluyor. Bu da 7 bin liralık katılıma aylık yüzde 2.79 oranında faiz ödenmesi demek. Yıllık olarak yaklaşık yüzde 39’a ulaşan bu oran, Aralık 2017 rakamlarına göre enflasyondan arındırıldığında ise aylık yüzde 2.1 gibi reel kazanç çıkıyor. Bu oran devlet tahvillerinde yüzde 0.96, borsada yüzde 0.81 ve mevduatta yüzde 0.2.

Devamlılığı imkansız

Fotoğraf: DHA

TEPAV’ın raporuna göre devamlılığı imkansız bu sistem bir yerde mutlaka sona ermek zorunda.

Buna göre, her katılımcıdan kendisinden sonra iki, dört veya altı gibi yeni katılımcılar getirmesi isteniyor. Yeni girenlerin de benzeri bedel ödemesi gerekiyor. Bir katılımcının kendi altında oluşturduğu çembere katılan sayısı belli aşamaya ulaştığında o kişiye özel tören düzenlenip kendisine yeni katılımcılardan toplanan paranın bir kısmı ödeniyor.

Ancak, herhangi bir insanın arkadaş dost sayısının belirli bir aşamadan sonra artmaması yüzünden katılımcı sayısı düştükçe elde edilen ‘gelir’ de azalarak sıfıra yaklaşıyor. İlk başlanan çemberdeki sayı arttıkça sistemin devamı için gerekli insan sayısının sonuna çok çabuk geliniyor. Örneğin ilk çember altı kişiyle başlar ve her yeni gelenden altı kişi bulunması istenirse 13’üncü çemberde dünya nüfusundan daha fazlasının sisteme girmesi gerekiyor.

İki sistem

Ayda yüzde 2.1 reel kazanç

Devamlılığı imkansız

SON HABERLER