• 9 SORUDA
  • DİKEN ÖZEL
  • GÜNÜN 11’i
  • DİKENLİK
  • AKŞAM POSTASI
  • VPN HABER
  • ENGLISH

Diken

Yaramazlara biraz batar!

  • VİTRİN
  • AKTÜEL
  • ANALİZ
  • DÜNYA
  • MEDYA
  • KEYİF
  • AGORA
  • SANAT
  • GÜNÜN ESERİ

Erdoğan ‘azalan trend’den dem vurmuştu ama Türkiye ‘corona’ hızında ilk sırada

27/03/2020 20:59

FATİH GÖKHAN DİLER

[email protected]

Veriler, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Türkiye’deki corona virüsü vaka ve ölüm oranının giderek azalan bir trendi işaret ettiğine yönelik çıkarımını doğrulamıyor.

Erdoğan geçen hafta Ankara’da ‘corona’ toplantısı düzenlemişti. (Fotoğraf: Reuters)

Erdoğan 25 Mart günü video konferansla katıldığı Koronavirüs Bilim Kurulu Toplantısı’ndaki konuşmasında şöyle demişti: “Ülkemizdeki vaka ve ölüm oranı giderek azalan bir trendi ifade ediyor. Nisan ayının ilk dilimine yönelik simülasyonlar her gün sonunda yapılan vaka ve ölüm açıklamasıyla biraz daha geriliyor.”

Reklam

Ancak her gün güncellenen rakamlar Türkiye’nin ‘corona’da vaka ve ölü sayısı artış hızında dünya genelinde ilk sırada olduğunu, test/vaka sayısı oranın da hızla yükseldiğini gözler önüne seriyor.

Açıklanan son rakamlar doğrultusunda Türkiye’deki mevcut durum şöyle:

Türkiye’de ilk Covid-19 vakası 11 Mart’ta açıklanmış, ilk can kaybı haberi ise 17 Mart’ta gelmişti.

Reklam

Türkiye ve dünya genelindeki veriler salgının ‘üstel büyüme’ (exponential) karakterini ortaya koyuyor. Bir başka deyişle vaka ve ölü sayıları doğrusal (linear) değil katlanarak artıyor. Dolayısıyla salgının gidişatını kavramak için öncelikle ‘üstel büyüme’nin anlaşılması gerekiyor.

Sıfır noktasından başlayan, biri doğrusal diğeri üstel büyüyen iki seri düşünelim. Doğrusal olan 1, 2, 3, 4, 5 diye artacakken, üstel olan 10, 20, 40, 80, 160, 320 diye ilerler.

Bu ayrımı görsel olarak şöyle ortaya koyabiliriz:

Bu anlamda vaka ve ölü sayılarının iki katına çıkış hızını incelemek, salgının karakterine de uygun şekilde, belirli bir bölgedeki gidişatı göstermesi açısından açıklayıcı.

Yayılma hızında ilk sırada

İlk 100 vakanın görüldüğü tarihten itibaren vaka sayısının iki katına çıkış hızı incelendiğinde Türkiye ‘corona’nın artış hızında dünya genelinde ilk sırada. Bu görüntü değişebilir keza Türkiye gibi hızlı artışla başlayıp aldığı önlemlerle gidişatı yavaşlatabilen ülkeler var. Salgının üstel büyüme karakterini kaybetmesi de kontrol altına alındığı ya da pik noktasını geçtiği yönünde yorumlanabilir.

Ülkelerin ‘corona’ artış hızını kıyaslayan grafik şöyle:

Grafik vaka sayısının ne kadar sürede iki katına çıktığına göre bölümlere ayrıldı. Bunlar iki, üç-dört, beş ve 10 gün olarak belirlendi. Türkiye ilk bölümde ve dünya genelinde ilk sırada.

Ölümlerde artışta da ilk sıralarda

Ölü sayısının iki katına çıkış hızı da salgının gidişatını görmek için açıklayıcı.

Güncel verilere göre Türkiye’de ölü sayısı üç gün içinde iki katına çıkıyor. 17 Mart’tan 21 Mart’a kadar ölü sayısı her gün iki katına çıkarken, daha sonra bu oran yavaşlayıp üç günde bire döndü. Ancak 27 Mart’ta açıklanan rakamlara göre bu üç günün de altına inme eğilimde.

Örneğin 17 Mart’ta bir olan ölüm sayısı bir günde iki katına çıkarak iki oldu. 21 Mart’ta 21 olan ölü sayısı üç gün sonra 24 Mart’ta iki katı seviyesine çıkarak 44 oldu. 23 Mart’ta 37 olan ölüm sayısı 26 Mart’ta iki katı seviyesine çıkarak 75 oldu. 24 Mart’taki 44 olan ölüm sayısı 27 Mart’ta 92’ye yani iki katından fazlaya çıktı.

Dünya genelinde bu altı gün, ölü sayısının fazla olduğu İspanya’da dört ve İtalya’da altı, virüsün ‘yeni merkezine’ dönüşebileceği dillendirilen ABD’de ise Türkiye’yle aynı, üç gün. Bu veri, virüsün kontrol altına alınabildiği belirtilen iki ülke Çin’de 40 gün, Güney Kore’de ise 15 gün.

Bahsedilen ülkelerle ölü sayısındaki artışın gidişatını karşılaştırmak açısından aşağıdaki grafik incelenebilir:

İlk günlerde açıklanan ölü sayılarının hızla katlandığı görülüyor, örneğin birden ikiye, ikiden dörde… Bu açıdan veriyi anlamlı kılmak için ölü sayısının beşe ulaştığı gün başlangıç kabul edildiği bir karşılaştırma yapıldığında Türkiye, ölüm artışında bugüne kadarki verilere göre İspanya ve Belçika’yla ilk sıralarda yer alıyor.

İlgili karşılaştırma şu grafikte incelenebilir:

Önceki karşılaştırmada olduğu gibi, bu grafik de ölü saysının ne kadar sürede iki katına çıktığına göre bölümlere ayrıldı. Bunlar iki, üç-dört, beş ve 10 gün olarak belirlendi. Türkiye bunda ikinci bölümün sınırında ve İspanya ve Belçika’yla ilk sıralarda yer alıyor.

Türkiye’de ‘corona’nın hızlı gidişatı, yapılan test sayısı arttıkça test/tespit edilen vaka oranına da yansıyor.

Türkiye’de bugüne kadar 55 bin 464 test yapıldığı açıklandı. Açıklanan 7 bin 402 vaka dikkate alındığında ilk başlarda yüzde 7’lerde olan bu oran yüzde 13, yani her 100 testten 13’ünde vaka tespit ediliyor.

Test sayısı ile tespit edilen vaka sayısına karşılaştırmalı olarak bakıldığında, vakalar testle tespit edildiğinden burada açık bir ilişki görülüyor. Uzmanlar Türkiye’de testlerin her ne kadar son günlerde artsa da halen yeterli sayıda yapılmadığı görüşünde.

Test/vaka oranı 200 binden fazla testin yapıldığı İtalya’da yüzde 20, 300 binden fazla testin yapıldığı Güney Kore’de yüzde 27, 100 binden fazla test yapan ABD’de yüzde 13.

Karşılaştırmaya şu grafikten bakılabilir:

Grafik: Türkiye ‘corona’nın artış hızında ilk sırada

Ülke ülke ‘corona’ testi: Çin, Güney Kore ve İtalya önde; Türkiye gerilerde

Filed Under: Diken özel

SON HABERLER

Dünya çapında Covid-19 kaynaklı can kaybı 2 milyonu geçti

Covid-19’a yakalandıktan sonra hayatını kaybedenlerin sayısı iki milyonu aştı.

Davutoğlu, Özdağ’a saldırıda Erdoğan’ı eleştirdi: Sessiz kalmak teşvik etmektir

Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu, partinin Genel Başkan Yardımcısı Selçuk Özdağ’a yapılan saldırı ile ilgili “Sayın Cumhurbaşkanı, bu bir terör saldırısıdır demelidir. Sessiz kalmak olaya teşvik etmektir” dedi.

WhatsApp, gizlilik sözleşmesini mayısa erteledi

Anlık mesajlaşma uygulaması WhatsApp, 8 Şubat’ta kimsenin hesabının askıya alınmayacağını ve ‘planlarını mayısa kadar ertelediğini’ duyurdu.

Çocuk istismarından tutuklandığı ortaya çıkan akademisyen istifa etti

Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölüm Başkanı Doç. Dr. Abdüssamed Köse 2015 yılında ABD’de bir çocuğu istismar suçlamasıyla tutuklandığının ortaya çıkmasının ardından istifa etti.

Yeniden AB ve reform: Gerçek(çi) olabilir mi?

Bu politik koşullarda AKP’nin AB ve reform konusunda gerçekten ciddi olması ve somut adımlar atması mümkün değil.

Koton karşılıksız çeki için ‘cumhurbaşkanı kararıyla mücbir sebep’ şerhi istedi
Hyundai’de ‘corona’ya rağmen faaliyetlerin sürmesini eleştiren işçi kovuldu

DİKEN’İ TAKİP EDİN

Osman Kavala 1173 gündür tutuklu

AGORA

Türklüğü benimsemeyen Ermeni’ye de mi ‘Türk’ denecek!

Murat Sevinç

Yeniden AB ve reform: Gerçek(çi) olabilir mi?

İhsan Dağı

Türk mutfağı dünyada başarı yakalayabilir mi?

Mehmet Aksel

GÜNÜN 11’İ

Kübra Par: Partisinden gelebilecek mırıldanmaları göze alarak yaptığı hareketten dolayı Koca’ya teşekkür borçluyuz

Mehmet Ali Güller: İktidarını sürdürebilmek için yeniden AB’ye ihtiyaç duyuyor

Yılmaz Özdil: Ejder meyveli smoothie içenler olacak, pazar çöpünden sebze toplamak zorunda kalanlar olamayacak

Osman Müftüoğlu: Aşılama kampanyası en geç üç-dört ay içinde bitirilmelidir

İbrahim Kiras: ‘Halkımızı aşı olmaya davet ediyorum’ açıklamalarıyla ‘aşı varmış gibi’ yapıyorlar

Sedat Ergin: Çin aşısının kalan partileri ve 4.5 milyon doz BioNTech aşısı ne zaman gelecek?

Abbas Güçlü: Yeni rektörün her söylemi çok yakından izleniyor; dikkatli olmasını öneririz

Feray Aytekin Aydoğan: Din derslerinin zorunlu tercihi noktasında her türlü baskı aygıtı dayatılıyor

Ender İmrek: Ülkeyi şirket gibi yönetmekten söz ediyorlardı, o şirketin içini boşalttılar

Erk Acarer: Suruç patlamasından altı, Sultanahmet’ten beş yıl sonra neden bir bombacı mantar gibi ortaya çıkıverdi

Okan Müderrisoğlu: Siyasi hayat, MHP için de sanıldığı kadar konforlu seyretmiyor

Çevrimiçi, yerçekimsiz Gogol

İstanbul Havalimanı’nda bir dakika sanat…

Üç ‘Rebecca’

Şakir Eczacıbaşı’nın fotoğraf sergisinden 10 ‘seçilmiş an’

Bilinmeyen bir cisim yaklaşıyor!

Yıllarca çekmecede katlı duran Tenten çizimi 3.2 milyon avroya satıldı

Maldivler’in en geniş özel adası hizmete açıldı: Geceliği 600 bin liraya misafirlerini bekliyor!

İstanbul’un yüksek kesimlerinde kar yağışı

Avustralya’da bir adam kayıp kedisini bulmak için askeri teçhizat ile hayvan barınağını bastı

  • VİTRİN
  • AKTÜEL
  • ANALİZ
  • DÜNYA
  • MEDYA
  • KEYİF
  • AGORA
  • SANAT
  • GÜNÜN ESERİ
  • AGORA
  • DİKEN’E TAKILANLAR
  • BİRİNCİ SAYFALAR
  • GÜNÜN 11’i
  • AKŞAM POSTASI
  • BU GAZETE…
  • DİKEN 5 YAŞINDA
  • KÜNYE
  • İLETİŞİM
  • Email
  • Facebook
  • Google+
  • Pinterest
  • RSS
  • Twitter
  • Vimeo
  • YouTube

"Genç gazeteci arkadaşlarıma! Bu meslek yorucu bir meslektir. Ama, insan büyük bir zevkle çalışır. Kalemine daima efendi kal, uşak olmamaya gayret et. Mecbur kalırsan kır, sakın satma." Sedat Simavi