Çin, on binlerce vatandaşına deney aşamasındaki corona virüsü aşılarını yapıyor.
Çin aşıların test aşamasını tamamlamasını beklemeden acil durumlarda kullanılmasını sağlayacak bir düzenlemeyi temmuz ayında hayata geçirmişti.
Kamu ilaç devi China National Pharmaceutical Group (Sinopharm) ve ABD borsasında kote olan Sinovac Biotech tarafından geliştirilen üç deneysel aşı bazı meslek gruplarında kullanılmaya başlandı. CanSino Biologics tarafından geliştirilen dördüncü Covid-19 aşısı, haziran ayında Çin ordusu tarafından kullanılmak üzere onaylandı.
Kritik görevlerde çalışanları korumayı ve salgının yeniden alevlenmesini önlemeyi amaçlayan bu aşılar, aşı temini için kıyasıya mücadele eden pek çok ülkenin dikkatini geçti. Küresel salgının başlangıç noktası olan Çin böylece salgınla mücadeledeki itibarını da geri kazanabilecek.
Pekin, tıp, ulaşım ve gıda pazarı çalışanları gibi belirli gruplar üzerinde kullanılan aşıların kaç kişiye yapıldığı gibi resmi verileri henüz yayınlamadı.
Ancak iki farklı aşı geliştiren Sinopharm’ın birimi China National Biotec Group (CNBG) ve Sinovac, on binlerce kişiye aşı yapıldığını açıkladı. CNBG ayrıca geliştirdiği aşılardan birinin iki-üç doz uygulandığını ve yüz binlerce doz uygulama yaptığını belirtti.
Aşının ilk yapıldığı kişiler arasında Sinovac ve Sinopharm’ın baş yöneticileri ve ordunun araştırma birimi başkanı vardı.
Çin Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’ndeki (CDC) baş biyogüvenlik uzmanı Guijen Wu, kendisinin nisan ayında aşı olduğunu ve bazı aşıların kasım başlarında halkın kullanımına hazır olacağını açıkladı.
Wu, devlet televizyonunda, “Şimdiye kadar aşı olanlar arasında hiç kimse hastalığa yakalanmadı. (Aşılama çalışmaları) çok iyi ilerliyor. Hiçbir yan etki olmadı” dedi.
Wu’nun ifadeleri, geçen hafta CNBG’nin aşı yapıldıktan sonra yüksek riskli ülkelere seyahat eden on binlerce insandan hiçbirinin enfekte olmadığı ve ‘bariz bir olumsuz reaksiyon vakası tespit edilmediği‘ açıklamalarıyla büyük ölçüde uyumluydu.
Batı eleştiriyor
Çin aşı geliştirirken Batı ülkelerinden farklı bir yaklaşım izliyor.
Pek çok Batılı uzman aşıların uzun vadede ne kadar etkili olduğu veya potansiyel yan etkileri hakkında yeterli bilgi bulunmadığına dikkat çekerek, deney aşamasındaki aşıların kullanımına izin verilmesini eleştiriyor.
ABD’deli Johns Hopkins Üniversitesi’nde aşı araştırmacısı olan Anna Durbin, Çin’in acil kullanım programını ‘çok sorunlu‘ olarak nitelendirdi ve standart kontrol grubu olmadan yapılan klinik deneylere bakarak aşının ne kadar etkili olduğu hakkında çıkarım yapmanın imkansız olduğunu söyledi.
Reuters’a konuşan Durbin, “İnsanlara aşı yapıyorsunuz ve bunun onları koruyup korumayacağını bilmiyorsunuz” dedi ve deneysel aşı yapılan kişilerin diğer koruyucu önlemlerden kaçınabileceğini sözlerine ekledi.
Aşıları isteyen ülkeler
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Sinopharm’ın geliştirdiği aşının acil durumlarda kullanılmasına birkaç gün önce izin verdi.
Böylece BAE insanlar üzerinde sadece altı hafta gibi kısa bir süre deney yapılmasının ardından aşıya izin vermiş oldu. BAE’li yetkililer deneyler sırasında hafif ve beklenen yan etkiler görüldüğünü, ciddi yan etki görülmediğini söyledi.
Konuya yakın bir kaynağın Reuters’a verdiği bilgiye göre aşıyla ilgilenen birkaç ülke CanSino ile temasa geçti. Ülkelerin temasa geçmesinde Çin ordusunun aşıyı kullanmayı kabul etmesi etkili oldu.
CanSino aşıyı Çin ordusunun araştırma birimiyle birlikte geliştirdi.
CNBG Başkan Yardımcısı Jang Yuntao, Reuters’a yaptığı açıklamada, geliştirme aşamasındaki aşı için yabancı ülkelerden yaklaşık 500 milyon doz sipariş aldıklarını söyledi.