‘Avrupa’nın Tehlike Altındaki 12 Kültürel Mirası’ listesine giren İstanbul Büyükada’daki Rum Yetimhanesi, finalde yedi eser arasında yer alırsa toplanacak fonlarla yeniden hayata döndürülecek.
120 yıllık Rum Yetimhanesi 1964’ten beri harabe şekilde boş duruyor.
Habertürk’ten İrem Koca’nın haberine göre Büyükada’nın Manastır Tepesi’nde bulunan beş katlı ahşap bina 2018 Avrupa Kültür Mirası Yılı kapsamında Europa Nostra ve Avrupa Yatırım Bankası Enstitüsü’nün, ‘Avrupa’nın Tehlike Altındaki 12 Kültürel Mirası’ listesine girdi. 15 Mart’ta açıklanacak finalde yedi eser arasına kalması halinde, toplanacak fonlarla yetimhanenin yeniden hayata dönebileceği belirtildi.
Yenilenmesi halinde binanın ‘çevre ve dinlerarası diyalog merkezi’ olarak kullanılmak istendiği öğrenildi.
Rum Vakıfları Derneği Başkanı Laki Vingas, 1964’ten beri yetimhanenin kaderinin siyasetle boğuşmak olduğunu söyleyerek şöyle konuştu: “Mülkiyet, Rum Patrikhanesi’nin adınaydı ama ‘tüzel kişilik değildir’ diye bir ifade vardı. Bu varsayımla tapusu iptal edildi. Bütün tartışma tüzel kişiliğinin olmamasından kaynaklandı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları, bu kararın tescili, tapunun iadesi gibi siyasal bir süreç geldi. 40 yıl süren bir dönem yaşandı. Bina büyük zarara uğradı. Devletin bazı kurumları burayı koruma altına alabilirlerdi. 2010’dan sonra da patrikhanenin maddi imkânı yoktu.”
Kıbrıs sorunu ve 1964 tehciri
Mimar Alexander Vallauri tarafından 1899’da, ‘Prinkipo Palas’ adıyla lüks bir casino otel olarak inşa edilen bina, Sultan Abdülhamid’in fermanıyla kimsesiz çocuklara hizmet için 1903’te Rum Patrikhanesi’nin himayesine verildi.
1960’larda yükselen Kıbrıs sorunu nedeniyle Yunanistan pasaportlu Rumların 1964’te tehcir edilmesi sonrasında yetimhane boşaltıldı. 12 Haziran 2007’de mülkiyet yeniden Patrikhane’ye devredildi. Bu tarihten itibaren çeşitli projelerle röleve ve restorasyon çalışmaları için kollar sıvandıysa da projeler bitirilemedi. 206 odası olan bina, dünyanın ikinci en büyük ahşap yapısı olarak kabul ediliyor. Binada 1903-1964 yılları arasında 5 bin 747 öğrenci eğitim gördü.