AKP kongresi gibi geniş katılımlı etkinliklerin Covid-19 salgınına etkisi, filyasyon (saha taraması) verilerinde gizli. Ancak Sağlık Bakanlığı’nın elindeki bu verilere kamuoyu bir yana bilim kurulu üyelerinin bile erişimi yok.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, maske-mesafe-hijyen kurallarının ihlal edildiği AKP kongresiyle ilgili eleştirileri yanıtlarken “Kalabalık ortamda bulaşıyor. Bu bilgilendirmemizde bir değişiklik yok. Dolayısıyla herkes üzerine düşeni yapmalı” demişti.
Filyasyon ekiplerinin işi testi pozitif çıkan kişilerin virüsü nereden kaptığını, dolayısıyla olası temaslıları belirleyip salgının yayılmasının önlenmesine katkıda bulunmak.
Türkiye’de şu anda yaklaşık 11 bin filyasyon ekibi görev yapıyor. Ekipler bulgularını raporluyor. Ancak sonuçlar kamuoyuyla paylaşılmadığı gibi, bilim kurulu üyelerinin de erişimi yok.
BBC Türkçe’nin konuştuğu Prof. Serap Şimşek Yavuz şunları söylüyor: “Bu veriler Sağlık Bakanlığı’nın elinde olabilir çünkü tüm vakalar bir sisteme kaydediliyor. Bunların filyasyonları yapılıyor ve bulaşın nereyle bağlantılı olduğu görülüyor. Ben o verileri bilmiyorum ama o verilerin izi sürülebilir. Bu verilerin uygun şekilde analizi yapıldığında, hangi vaka nereyle bağlantılı bulunabilir. Aslında bu analizlerin yapıldığını tahmin ediyorum ama bunu toplumla da paylaşmak lazım. İnsanlar da ona göre kendilerine çeki düzen verirler.”
Prof. Mustafa Necmi İlhan da benzer şeyler söylüyor: “Filyasyon ekiplerinin raporlarını bakan bey bilir. Biz veriyi görüyoruz diye bir şey yok. Bilim kurulu üyeleri sadece görüş veriyor. Kamuoyu bu soruları kamuya sormalı.
İlhan, bilim kurulunun önerdiği tedbirlerin tamamının yürürlüğe girip girmediğine sorusunu ise şöyle yantılıyor: “Bu çok iddialı bir soru. Tabii ki karar veriyoruz, bunlar da uygulamaya giriyor diye düşünebiliriz ama böyle köktenci sorulara cevap vermemi beklemeyin.”
İlhan, kabine toplantısının ardından açıklanan diğer tedbir kararlarının aksine restoran ve kafelere Ramazan ayına süre tanınmasını da ‘cevap veremiyor’: “Sonuçta buna karar vermişler, kabineden bir açıklama yapılmış.”
Meslektaşlarından eleştiri
Bilim kurulu üyelerinin bu tavrı Prof. Esin Davutoğlu Şenol için eleştiri konusu: “O masada durmanın gereğini yerine getirmeyen bilim kurulu, konunun sorumlusu gibi görünmekle birlikte sorumluluğu almaktan kaçınıyor. Salgına karşı kendi aldıkları tavsiye kararları neydi ama sonucunda çıkan karar ne? Bir bilim insanın bunu söyleme sorumluluğu vardır. Orada duruyorlarsa hiç değilse kendi tavsiye kararlarının ne olduğunu açıklamaları gerekir.”