Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün (Transparency International – TI) 2017 yılı yolsuzluk endeksinde Türkiye bir yılda altı basamak gerileyerek 180 ülke arasında 81’inci sıraya düştü.
Endekste dört yıl üst üste gerileyen Türkiye, son beş yıl içinde 10 puanlık bir düşüşle 28 sıra kaybetti.
118 ülkede faaliyet gösteren TI, 1995’ten bu yana her yıl yayınladığı Yolsuzluk Algı Endeksi’nin 2017 sonuçlarını kamuoyuyla paylaştı.
40 puan alan Türkiye, Avrupa Birliği ülkeleriyle sıralamaya sokulduğunda 28 ülke arasında sonuncu, 35 OECD üyesi devlet arasında ise sondan ikinci sırada yer aldı.
Her ülke için en az üç uluslararası kurumun yürüttüğü araştırmanın bulgularına dayanarak hazırlanan 2017 Yolsuzluk Algı Endeksi, uzmanların, sivil toplum örgütlerinin ve iş dünyası temsilcilerinin kamu kesimindeki yolsuzluğa dair algılarını yansıtıyor.
Yolsuzluk Algı Endeksi’nde ilk üç sıra şöyle (Sıralama yolsuzlukların en az yapıldığı algısına sahip ülke en üstte olacak şekilde yapılıyor):
1 – Yeni Zelanda (89 puan)
2 – Danimarka (88 puan)
3 – Finlandiya (85 puan)
Son sıralar:
179 – Suriye (14).
180 – Güney Sudan (12).
181 – Somali (9).
2012-2017 yılları arasında en çok puan kaybeden beş ülke:
– Saint Lucia (-16),
– Bahreyn (-15),
– Suriye (-12)
– Türkiye (-10)
– Gine (-8) oldu.
Gerileme hukuk, özgürlüklerle bağlantılı
Uluslararası Şeffaflık Derneği, Türkiye için yaptığı değerlendirmede, “2017 yılı sonuçları, yolsuzluğa dair algının; hukuk devleti ilkeleri, basın özgürlüğü, sivil toplumun gücü, örgütlenme ve ifade özgürlüğü gibi konularla doğrudan ilgili olduğunu gösteriyor. Bu alanlarda yaşanan ihlaller Türkiye’yi yolsuzluk algısı açısından oldukça riskli bir noktaya taşıyor” dedi.
Liyakat ve Kamu İhale Kanunu
Kamu İhale Kanunu’na aykırı uygulamaların temel sorun olduğunun altını çizen TI analizinde şöyle dedi: KİK kapsamındaki ihalelerin de yüzde 27.7’sinde açık ihale usulünden farklı yöntemler kullanıldı. Buna ek olarak birçok politikacının ve üst düzey kamu görevlisinin yakınlarının, önemi her geçen yıl daha çok anlaşılması gereken liyakat ilkesine aykırı bir biçimde kamu görevlerine atandığına dair çok sayıda bilginin basında yer alması, yolsuzlukla ilgili olumsuz algıyı besleyen unsurlar arasında bulunuyor.”
Uluslararası Şeffaflık Örgütü Yönetim Kurulu üyesi ve Uluslararası Şeffaflık Derneği Başkanı E.Oya Özarslan 2017 yılı sonuçlarını DHA’ya değerlendirirken, “Endeksteki gerileme dünyadaki rekabet gücümüzü azalttı. Hukukun üstünlüğü, şeffaflık ve hesap verebilirlikten başka çıkar yolumuz yok” dedi.
Referans olan araştırmalar
Bu yıl, Türkiye’nin puanı belirlenirken bulguları kullanılan sekiz araştırma sırasıyla şöyle:
– Global Insight Country Risk Ratings,
– Bertelsmann Foundation Transformation Index,
– IMD World Competitiveness Yearbook,
– Bertelsmann Foundation Sustainable Governance Index,
– World Justice Project Rule of Law Index,
– PRS International Country Risk Guide,
– Varieties of Democracy Project,
– Economist Intelligence Unit Country Ratings. (Grafik)