Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Atina ziyaretine Lozan polemiği damga vurdu.
Fotoğraflar: Reuters
Erdoğan, Yunanistan Cumhurbaşkanı Prokopis Pavlopulos’un ardından Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras’la da Lozan Anlaşması üzerinden atıştı.
Pavlopulos’la ortak basında toplantısındaki Lozan polemiği Çipras’la görüşme öncesi yaptığı ortak basın toplantısına yansımadı. Erdoğan, “Bizim Türkiye olarak hiçbir komşu ülkenin toprak bütünlüğü noktasında herhangi bir gözümüz yok” dedi.
Cumhurbaşkanı şöyle devam etti: “Yanlışları artık tarihe bırakıyoruz. Geleceği çok daha sağlam zeminde inşa etmeliyiz. Bunun için yapabileceğimiz çok şey var. Eğer, gerçekten söylem birliğini oluşturabilirsek, ortak akıl oluşturabilirsek, bunları çözeriz.”
Çipras’tan eleştiriler
Ancak görüşmenin ardından Çipras, uluslararası hukuka saygının önemine değinerek, “Lozan Anlaşması’nın güncellenmesi söz konusu olamaz” dedi.
Çipras, 15 Temmuz darbe girişimi sonrası Yunanistan’a sığınan subaylar için, “Konu yargının meselesi. Yargı kararlarına saygı duyulması gerekir. Yunanistan darbecileri destekleyecek bir ülke değil” dedi.
Yunan başbakanı ayrıca, Türk savuş uçaklarının Ege’de Yunan hava sahasını ihlal etmeye son vermesini istedi.
Çipras sözlerini, “Sizi Türk-Yunan ilişkilerinde yeni bir sayfa açmaya çağırıyorum. Bunu başarabileceğimize eminim” diyerek bitirdi.
Erdoğan yanıtsız bırakmadı
Çipras’ın ardından söz alan Erdoğan ise Yunanistan’la her alanda ilişkileri geliştirmek istediklerini belirttikten sonra, 15 Temmuz darbe girişimi sonrası Yunanistan’a sığınan subaylar için Yunan yargısına çağrı yaptı: “Geciken adalet adalet değildir.”
Görüşmede azınlık sorunlarının da ele alındığını belirten cumhurbaşkanı, Lozan’ı iyi anlamak gerektiğini belirterek şöyle devam etti: “Lozan sadece Ege’yi mi kapsıyor? Batı Trakya’dakilerin hakkı hukuku yok mu? İnançlarını yaşamaları konusunda da sıkıntı var. Müftü seçimle değil, atamayla geliyor. Türkiye’de ise patrik seçimle geliyor. Bu da Lozan.”
Çipras: Uygulamadaki sorunlar ele alınabilir
Çipras, Erdoğan’ın Lozan’ı değiştirmek gibi bir niyeti bulunduğunu sanmadığını, zira bunun mümkün olmadığını, ancak Lozan’ın uygulanamasıyla ilgili sorunların elbette ele alınabileceğini belirterek Batı Trakya’ya ilişkin eleştirilerini şöyle yanıtladı: “Azınlık haklarıyla ilgili daha fazla atılması gerektiğine ben de inanıyorum. Bu bizim meselemiz. Karşılıklı olarak hassasiyetlere saygı göstermeliyiz. İki ülkedeki azınlıklar da özgürlüklerini tam olarak yaşayabilmeli.”
Bir gazetecinin, “Madem din özgürlüğünden korkmuyorsanız Heybeliada’daki ruhban okulunun açılmasını neden izin vermiyorsunuz” sorusu ise yanıtsız kaldı.
Tarihi ziyaret
Erdoğan, resmi bir ziyaret için bugün Yunanistan’ın başkenti Atina’da. Ziyaret, 65 yıl sonra bir Türkiye cumhurbaşkanının Yunanistan’a yaptığı ilk kez gitmesinden ötürü tarihi nitelikte.
Erdoğan, ziyareti öncesinde bin Yunan televizyon kanalına verdiği mülakatta, Lozan Anlaşması’nın güncellenmesi gerektiğine inandığını yinelemişti. Ege Denizi’ndeki adalar arasındaki mesafelerin ‘sıkıntı verdiğini’ belirten Erdoğan ayrıca, hava, deniz ve kıta sahanlıklarının ‘halledilerek’ daha iyi bir konuma gelinmesi gerektiğini de ifade etmişti.
Yunanistan hükümet sözcüsü de Erdoğan’ın sözlerinin ‘kaygı verici’ olduğunu söylemişti: “Erdoğan’ın bugün vermiş olduğu söyleşi, ciddi kaygıları ve soru işaretlerini beraberinde getiriyor… Yunan hükümeti ve başbakanı, bu ziyaretin duvar değil, köprüler inşa etmek için bir fırsat oluşturacağını umuyor” demişti.
Sözcü, ayrıca, Lozan Anlaşması’nın ‘müzakereye açık olmayan bir temel taş’ olduğunu da sözlerine eklemişti.
