Ankara Barosu, Burdur’un Yeşilova ilçesindeki, ‘Türkiye’nin Maldivleri’ olarak bilinen ve Mars gezegeni yüzey özelliklerini gösteren nadir doğal güzelliklerden Salda Gölü’ne ‘millet bahçesi’ projesinin, Çevre Koruma Bölgesi ilanınını içeren KHK’ya aykırı olduğunu açıkladı. Baro, göl ve çevresinin koruma bölgesi ilan edildiği tarih üzerinden bir ay geçmeden TOKi’nin ihale açtığını, bunun koruma bölgesi KHK’sına aykırı olduğunu bildirerek, söz konusu ihaleyi açan TOKİ hakkında vatandaşların suç duyurusunda bulunduklarını bildirdi.
Ankara Barosu’nun açıklaması şöyle: “Türkiye’nin nazar boncuğu Salda Gölü ve çevresi, yok olma tehlikesi altındadır. Salda Gölü, 1. Derece doğal sit alanı, tabiat koruma parkı ve sulak alan statülerine sahip bir alan iken önce 15 Mart 2019 tarih ve 30715 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak tespit ve ilan edilmiş, ardından Bakanlığın koruma eylem planı adı altında 31 Temmuz 2019’da TOKİ aracılığıyla, Salda Gölü Millet Bahçesi ile Millet Bahçesine Ait Sosyal Donatılar İnşaatları ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi ihalesi gerçekleştirilmiştir.
Salda Gölü; Güneybatı Anadolu’nun, Göller bölgesi diye adlandırılan Ege Bölgesi, İç Anadolu Bölgesi ve Akdeniz Bölgesi arasında kalan kesiminde, Burdur Gölleri Havzası sınırları içinde yer alan ve ekosistem bütünlüğünün en iyi temsil edildiği göllerden birisidir. Yaklaşık 6.8 kilometre eninde, 9.186 kilometre uzunluğunda bir tektonik çukurun üzerine yerleşmiş kapalı bir havza içerisinde yer almakta olan bu alan, flora ve fauna açısından oldukça zengin bir biyolojik çeşitliliğe sahiptir. Jeolojik ve kimyasal özellikleri, barındırmış olduğu endemik türler ile önemli doğa alanı ve önemli kuş alanı kriterlerini sağlayan Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) tarafından koruma altına alınan, kritik türlere ev sahipliği yapan, uluslararası ve ulusal düzeyde öneme sahip bir alandır. Bölgede yapılan çalışmalar, dünyada Mars gezegeninin yüzey özelliklerini (magnezyum yüklü beyaz kayalar) taşıyan dünyadaki iki bölgeden birinin Salda Gölü olduğunu göstermekte olup göl, Türkiye’nin en derin üçüncü gölüdür.
Alandan tespit edilen 20 bitki türünden beşi yalnızca Türkiye florasına göre endemik olup bu bitkiler en azından endişe verici ve çok tehlikedeki bitkiler arasında yer almaktadır. Bölgede 114 omurgalı ve 69 kuş türü gözlenmiştir.
Bölgede, doğal sit alanları olmasından ötürü, Salda Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Planı, 1/5000 ve 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım ve Uygulama İmar Planı hazırlanmış ve 10 Temmuz 2019’da ilan edilmiştir. Bu planlar kesinleşmeden, dahası 30 günlük askı süreleri dahi beklenilmeden 31 Temmuz 2019’da TOKİ aracılığıyla, Salda Gölü Millet Bahçesi ile Millet Bahçesine Ait Sosyal Donatılar İnşaatları ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi ihalesi gerçekleştirilmiştir.
Göl ve çevresinde, daha öncesinde yaşanılan denetimsizlikler üzerinden bir algı yaratılarak; bölgenin koruma altına alındığı gibi bir iddia ile merkezi bir yapılaşma politikasının önü açılmaktadır. Salda Gölü bölgesi, bölgenin korunacağı iddiası ile Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edilmiş ve açık kanun hükümleri ihlal edilerek bir an önce inşaat şantiyesine dönüştürülmeye çalışılmaktadır.
Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Ek-2 Listesinin 35. maddesi gereğince; ‘Temalı parklar, (50.000 m2 ve üzeri alanda kurulmuş, bilim, kültür, doğa veya spor gibi herhangi bir temayı esas alarak müşterilere izleme, eğlenme ve bilgilenme hizmetleri sunan tesisler” için ÇED süreci işletilmesi gerekmektedir. Çevre Kanunu Madde 10 hükmü gereğince; “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı alınmadıkça bu projelerle ilgili onay, izin, teşvik, yapı ve kullanım ruhsatı verilemez; proje için yatırıma başlanamaz ve ihale edilemez.’
Salda Gölü ve bulunduğu alan 383 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri uyarınca Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edilmiştir. 383 sayılı KHK’nın m. 19/1-f düzenlemesi uyarınca Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edilen alanlarda, 2863 Sayılı Tabiat ve Kültür Varlıklarını Koruma Kanunu çerçevesinde Sit kararları saklıdır. Aynı şekilde İmar Kanununun 8. Maddesi uyarınca, Belediye ya da ilgili kurumca (Valilik) planlar uygun şekillerde bir ay süreyle ilan edilir hükmüne havidir. Koruma uygulama planının askıya çıktığı tarihle aynı tarihte ihaleye gidilmesi mümkün değildir. Yine korunan alanlarda yapılacak planlara dair yönetmeliğin 6. maddesi uyarınca uzun devreli gelişim planları hazırlanmadan ihale yapılamamaktadır. Mevcut hali ile Salda Gölü’ne ilişkin mevcut süreç hukuka aykırıdır.
Türkiye Cumhuriyeti’nin her vatandaşı, Salda Gölü’nün kültürel ve yaşamsal öneminin farkında ve bu konuda söz sahibidir. Halihazırda Yeşilova’da yaşayan beş vatandaş tarafından Salda Gölü’nde millet bahçesi projesini ihaleye çıkaran TOKİ görevlileri hakkında suç duyurusunda bulunulmuş; meslek örgütleri ve sivil toplum kuruluşlarınca ihalenin iptali için davalar açılmıştır.
Ankara Barosu ve bünyesindeki her avukatın, sahip olduğu duyarlılık ve görev bilinci ile Türkiye’nin tarihi ve kültürel miraslarını, diğer yandan çocuklarımızdan emanet değerlerimizi korumaya devam edeceğini, kamuoyuna saygıyla duyururuz.”
