Kültür-sanata ‘TRT modeli’ geliyor. Devlet bünyesindeki kültür-sanat faaliyetlerini tek elden yönetmek üzere kurulması tasarlanan Türkiye Sanat Kurulu’nun (TÜSAK) 11 üyesi, TRT genel müdürü gibi bakanlar kurulu kararıyla atanacak. Başbakan Tayyip Erdoğan tarafından onaylanmayan hiçbir isim TÜSAK’ta yer alamayacak.
Genel müdürü bakanlar kurulu kararıyla atanan Türkiye Radyo Televizyon Kurumu, günümüzdeki istihdam ve yayın politikası nedeniyle sık sık ‘hükümet yanlısı olmak’la, ‘iktidarın propaganda aygıtı’na dönüşmekle eleştiriliyor. TRT Genel Müdürü, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) tarafından teklif edilen üç aday arasından bakanlar kurulunca seçilerek atanıyor.
Kurulması tasarlanan TÜSAK’ın 11 üyesi de aynı şekilde seçilecek. Dolayısıyla TÜSAK’ın da program ve repertuvar belirlerken tamamen hükümet güdümünde hareket etmesinden kaygı duyuluyor.
İlgili yasa tasarısına göre;
* Devlet Opera ve Balesi, Devlet Tiyatroları ve Güzel Sanatlar genel müdürlükleri Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca lağvedilip TÜSAK’a devredilecek.
* 11 kişiden oluşması öngörülen TÜSAK’ın üyeleri, Kültür ve Turizm Bakanı’nın teklifi üzerine bakanlar kurulu kararıyla atanacak. Yani her tür sanat etkinliğinin devlet tarafından doğrudan ya da dolaylı olarak kontrol edilmesinin önü açılacak.
* Cumhuriyet’ten Selda Güneysu’nun haberine göre, tasarıyla sanat kurumlarının genel müdürlükleri lağvedilmekle birlikte bakanlık, Güzel Sanatlar, Devlet Tiyatroları ve Devlet Opera ve Balesi’ne, çalışan ‘sanatkâr memurlar’ arasından seçme yapacak.
* Üst düzey bürokratların görevlerine son verilecek. Sanatçı kadrosu dağıtılacak; yaşı büyüklerin teşvikle emekliye ayrılması sağlanırken, sanata 15 yıl emek vermiş kişiler konservatuarlara hoca olarak atanacak.
* Bakanlığın yeni oluşturulacak topluluklara seçmediği sanatçılar, pozisyonlarıyla birlikte işleme gerek kalmaksızın oluşturulacak Kültür-Sanat Araştırmaları Genel Müdürlüğü’ne devredilecek. Ayrıca bir ilde sanatkâr memur kadrosunda boşalma söz konusu olursa, bu boş kadrolar iptal edilmiş sayılacak. Tasarıda yer alan bu maddenin özellikle Anadolu’daki sanat hareketini yok edeceği iddia ediliyor.
* Devlet Tiyatroları ve Devlet Opera ve Balesi’nde çalışan tüm sanatçıların yıl içinde aldığı teşvik ve ikramiye ücretleri kalkacak.
* Sanatçıların dizilerde rol alması veya sanat grubu, koro ve orkestra gibi oluşumlar kurması izne tabi tutulacak.
* Yazarlara verilecek destek için TÜSAK çatısı altında bir kurul oluşturulacak.
* Bakanlıkça her sanat dalında en az birer adet orkestra, koro ve topluluk kurulacak; bu oluşumlarda görev alacak sanatçılar bakanlık tarafından seçilecek.
#sanatırahatbırak
Yasa tasarısı, dün Bilgi Üniversitesi’nde düzenlenen toplantıyla kamuoyuna duyuruldu. TÜSAK üyelerinin bizzat bakanlar kurulu onayıyla atanacak olmasına karşı çıkan devlet sanatçıları, toplantıya pankartlarla gelerek “Devlet eliyle tiyatroculuk olmaz” tepkisini gösterdi.
Twitter’da da #sanatırahatbırak ve #sansüresesçıkar etiketleriyle kampanya başlatıldı.