Kanun hükmünde kararnameyle (KHK) yapılan taşeron düzenlemesi, ödenecek tazminat ve iade edilecek vergi tutarıyla birlikte doğrudan ve dolaylı olarak devlete yaklaşık 7 milyar liraya mal olacak.
Olağanüstü hal kapsamında çıkarılan 696 Sayılı KHK’da yer alan düzenlemeyle taşeron şirketlerin 8.5 milyar liralık borcunun ödenmesi de riske girdi.
Dünya’dan Hüseyin Gökçe’nin haberine göre 1 milyon 20 bin taşeron işçinin kamuda kadroya alınmasıyla, işçilerin özlük haklarına ilişkin sorunlar giderilirken, kamuya bu kapsamda iş yapan 17 bin taşeron şirketin, işleri yaparken kullandıkları alet ekipman, bünyelerinde istihdam ettikleri idari personel ve kamunun sözleşmelerin iptali sebebiyle üstleneceği yükümlülüklerle ilgili ciddi bir maliyetin ortaya çıkacağı düşünülüyor.
Tazminat ve vergi iadesi
KHK ile birlikte bu şirketlerle devam eden sözleşmelerin tamamı feshedilecek. Belirli bir formüle göre idareler, yüklenici firmalara tazminat ödeyecek. Taşeronların kullandığı makineler ise devlet tarafından kısmen satın alınacak veya kiralanacak.
Sadece 2017 yılının ilk yarısında 100 milyar liraya ulaşan kamu alımlarının 30.7 milyar liralık kısmını hizmet alımları oluşturdu. Henüz Kamu İhale Kurulu istatistiklerine yansımamış işlerin dahil edilmesiyle yaklaşık 70 milyar lira civarında sözleşme imzalandığı hesaplanıyor.
Başbakana rapor
Yaklaşık 17 bini bulan işverenler bir platform altında toplanarak, çözüm önerilerini bir rapor halinde başbakana sundu.
Çoğunluğu en az iki ortaklı bu şirketlerde düzenlemeden etkilenen kişi sayısı 34 bin. Her şirkette ortalama beş idari eleman çalıştığı varsayımıyla, taahhüt işleri dışında bu firmalar 85 bin kişiyi istihdam ediyor. Raporda, taşeron sisteminin bu şekliyle hayata geçmesi halinde, şirket ortakları ve çalışanlarla birlikte, doğrudan 119 bin kişi işsiz kalacak.
Raporda hizmet alımına yönelik taahhüt firmalarının bankalara 8.5 milyar lira civarında olan borçlarını ödenme imkanının kalmayacağı belirtildi.
Alet ve ekipmanları devlet alacak
Şirketlerle yapılan sözleşmelerin önemli bir kısmına başlanmadığı için de idarelerin iptal kaynaklı olarak 2.5 milyar lira civarında ödeme yapacağı hesaplandı. Devam eden işlerle birlikte bu rakamın 5 milyar lirayı bulması öngörüldü.
Sözleşme sırasında peşin olarak ödenen, damga vergisi, karar pulu ve Kamu İhale Kurumu payı bedellerinin de iade edilmesi söz konusu. Bu bedelse 2 milyar lira olarak hesaplandı.
İşverenlerin, taşeronluk işlerinde kullanılan alet ve ekipmanları devletin almasına yönelik önerileri KHK’da kısmen karşılandı. Ancak bu işlemlerin fiili olarak nasıl yapılacağının netlik kazanmadığı belirtildi.